سه اصل اخلاقی در ادارات "برگرفته از نهج البلاغه"
سه اصل اخلاقی در ادارات " برگرفته از نهج البلاغه "
اصل مهرورزى
انجام دادن كارها و خدمتگزارى از سر مهرورزى والاترین هنر در اخلاق ادارى است. چنانچه اگر انجام دادن امور با مهرورزى توأم شود، صورتى زیبا و كاملاً انسانى مىیابد و موجب پیوند جان‌ها و الفت قلب‌ها مىگردد و در رفتار و مناسبات ادارى، انقلابى معنوبى به وجود مىآورد. امیرمۆمنان على (علیه‌السلام) در حكمتى والا فرموده است: «دل‌هاى آدمیان رمنده است؛ پس هر كه با آن الفت برقرار سازد، روى بدو نهد».
خردورزى اقتضا مىكند كه كارگزاران و كاركنان نظام ادارى در همه امور مهرورزانه عمل و رفتار كنند كه هیچ چیز مانند مهرورزى سختی‌ها را نمىزداید و گره ها را نمىگشاید؛ به بیان امیرمۆمنان (علیه السلام): «دوستى ورزیدن نیمى از خرد است».
بر این مبنا ست كه امیرمۆمنان على (علیه السلام) در آغاز عهدنامه مالك اشتر فرمان مىدهد كه اساس روابط و مناسبات ادارى باید بر مهرورزى استوار باشد: «قلب خود را لبریز ساز از رحمت بر مردمان و دوستى ورزیدن با آنان و مهربانى كردن به همگان».
امیرمۆمنان (علیه السلام) چنان بر مهرورزى تأكید و اهتمام كرده كه آن را حقى از جانب مردمان بر گردن كارگزاران معرفى نموده و فرموده است كه هرچه كارگزاران بالاتر روند باید میزان مهرورزى آنان به مردمان بیشتر شود: «اما بعد، بر والى است كه اگر به زیادتى رسید، یا نعمتى مخصوص وى گردید، موجب دگرگونى او نشود، و آنچه خدا از نعمت خویش نصیبش كرده بر نزدیكى وى به بندگان خدا و مهربانى او به برادرانش بیفزاید».
یك نظام ادارى ارزشمند، نظامى است كه بر اعمال و رفتار كارگزاران و كاركنانش بردبارى حاكم باشد. از اینروست كه امام على (علیه السلام) از جمله معیارهاى گزینش فرماندهان را بردبارى برشمرده و در عهدنامه مالك اشتر فرموده است: «پس از سپاهیان خود كسى را بگمار كه خیرخواهى وى براى خدا و رسول او و امام تو بیشتر بود و دامن او پاكتر و بردبارىاش برتر، كه دیر به خشم آید و زود به پذیرفتن پوزش گراید»
اصل خوشرفتارى
نوع رفتار كارگزاران و كاركنان نظام ادارى به ویژه با مردمان از ملاك‌هاى اساسى در تعیین ماهیت نظام ادارى است و آنچه بیش از هر چیز دیگر در دل و دیده مردمان تأثیر مىگذارد و آنان را به قضاوت مىنشاند، خوشرفتارى یا بدرفتارى كارگزاران و كاركنان نظام ادارى است. از اینرو خوشرفتارى برخاسته از دیدگاهى انساندوستانه و خدمت‌گزارانه از اصول اساسى در اخلاق ادارى است. امیرمۆمنان على (علیه السلام) با تأكید بسیاز از كارگزاران و كاركنان نظام ادارى خواسته است كه با مردمان خوشرفتار باشند؛ نگاهشان، سخنانشان، عملكردشان، خدمتگزاریشان، همه و همه اینگونه باشد. آن حضرت در آغاز فرمان حكومتى خود به عبدالله بن عباس، هنگامى كه او را در بصره به جاى خود گمارد، چنین فرمود: «با مردمان گشادهرو باش آنگاه كه آنان را ببینى، یا درباره آنان حكمى دهى، یا در مجلس ایشان نشینى از خشم بپرهیز كه نشانى سبكى سر است و شیطان آن را راهبر است. و بدان آنچه تو را به خدا نزدیك كند از آتش دور ساز، و آنچه تو را از خدا دور سازد به آتشت دراندازد».
همچنین آن حضرت در آغاز عهدنامه محمد بن ابى بكر، آینگونه فرمان داده است: «با مردمان فروتن باش و نرمخو، و هموار و گشادهرو».
گشاده رویى و فروتنى و نرمخویى را نفوذ در دلها و پیوند قلبهاست، و بدین امور خوشرفتارى معنا مىیابد. امیرمۆمنان (علیه السلام) در حكمتى والا فرموده است: «گشاده‌رویى دام دوستى است».
اصل بردبارى
هر كس در هر مرتبهاى از مراتب نظام ادارى قرار مىگیرد باید با بردبارى تمام امور را پیش ببرد و در برابر خواست مردمان و احتیاجات آنان كمحوصلگى نداشته باشد و با تحمل فراوان خدمتگزارى نماید. امام على (علیه السلام) در دستورالعمل‌هاى حكومتى و ادارى خود، كارگزاران و كاركنان را به چنین بردبارىاى فراخوانده است: «در بر آوردن حاجت‌هاى مردمان شكیبایى ورزید».
گشاده رویى و فروتنى و نرمخویى را نفوذ در دلها و پیوند قلبهاست، و بدین امور خوشرفتارى معنا مىیابد. امیرمۆمنان (علیه السلام) در حكمتى والا فرموده است: «گشاده‌رویى دام دوستى است»
یك نظام ادارى ارزشمند، نظامى است كه بر اعمال و رفتار كارگزاران و كاركنانش بردبارى حاكم باشد. از اینروست كه امام على (علیه السلام) از جمله معیارهاى گزینش فرماندهان را بردبارى برشمرده و در عهدنامه مالك اشتر فرموده است: «پس از سپاهیان خود كسى را بگمار كه خیرخواهى وى براى خدا و رسول او و امام تو بیشتر بود و دامن او پاكتر و بردبارىاش برتر، كه دیر به خشم آید و زود به پذیرفتن پوزش گراید».
امام على (علیه السلام) در نامه خود به حارث همدانى در این باره چنین سفارش فرموده است: «خشم خود را فرو خور، و به وقت توانایى درگذر. و گاه خشم در بردبارى بكوش، و به هنگام قدرت (از گناه) چشم پوش تا عاقبت تو را باشد».
كارگزاران و كاركنان نظام ادارى جز با بردبارى نمىتوانند وظایف خود را انجام دهند و حقوق را بر پا سازند و مردمان را خدمت كنند. بردبارى در انجام دادن امور ادارى، كمالى است كه نظام ادارى را سلامت مىدارد و آن را به ارجمندى مىرساند كه به بیان امام على (علیه السلام): «هیچ عزتى چون بردبارى نیست».
با توجه به جایگاه بردبارى در اخلاق ادارى باید تلاش شود كه كارگزاران و كاركنان نظام ادارى متصف به بردبارى باشند و بر اساس بردبارى عمل و رفتار نمایند. امیرمۆمنان على (علیه السلام) سفارش كرده است كه آنان كه فاقد بردبارىاند، تلاش كنند كه آن را كسب كنند و با القا و تلقین و تكلیف به خود، آن را در خود ایجاد نمایند: «اگر بردبار نیستى، خود را به بردبارى وادار، چه كم است كسى كه خود را همانند مردمى كند و از جمله آنان نشود».
منبع: بخش نهج البلاغه سایت تبیان
مطالب مشابه :
نکات اخلاقی نهج البلاغه
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
سرفصل تفسير موضوعي نهج البلاغه
برنامه آموزشی درس .تفسیر موضوعی نهج البلاغه. آشنایی با نهج البلاغه، کتاب دلشاد تهرانی
سه اصل اخلاقی در ادارات "برگرفته از نهج البلاغه"
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
تربیت علوی این چنین است
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
دوست یابی هنر است!
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
تشریفات در اسلام بدعت است
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
عبادت امام علی(ع)
"قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی " دانلود ها و
داستان حمال تبریزی
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
برای عرفه و همه عمرت!
نهج البلاغه "قسمتی از مقدمه کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه از آقای مصطفی دلشاد تهرانی "
برچسب :
دانلود کتاب تفسیر موضوعی نهج البلاغه دلشاد تهرانی