مواد و طراحی نو درساخت سازهای کوبه ای آئینی -کوزه
چکیده
بیان مسئله:
استفاده از مواد جدید و طراحی نو در ساخت سازهای کوبه ای از جمله کوزه علاوه بر بالا بردن کیفیت صوتی ، بر تنوع صدادهی و زیبائی آنها وهمچنین سهولت در حمل و نقل آنها خواهد افزود.
هدف:
هدف این تحقیق بررسی کارهای انجام شده در این زمینه توسط شرکتهای غربی همچنین استفاده و الگو برداری از این نوع نگرش در ساخت سازهای کوبه ای آئینی مناطق مختلف کشور با توجه به تنوع فرهنگی وپتانسیل این مناطق از نظر موسیقی و تنوع سازهای کوبه ای میباشد.
روش تحقیق:
در انجام این تحقیق از روش کتاب خانه ای ، همچنین سایتهای اینترنتی متناسب با موضوع و اطلاعات شخصی با توجه به تخصصی که در زمینه موسیقی و صنایع دستی دارم ،استفاده شده است. لازم به ذکر است که در انجام این تحقیق با محدودیت و کمبود منابع دست اول مواجه بودم.
نتیجه:
در انجام مراحل این تحقیق به این نتیجه رسیدم که در قرن هجوم فرهنگی از جمله هجوم هجوه های موسیقیائی و با توجه به نیازروزافزون جامعه باید تحول و تنوعی در موسیقی ایجاد کردکه علاوه بر جذابییت، متناسب با فرهنگ ایرانی باشد. یکی ازاین راهها طراحی سازهای نو متناسب با فرهنگ موسیقی ایرانیست. در این مقاله استفاده از مواد و طرح در ساخت ساز کوبه ای کوزه به عنوان یک راه کار ارائه شده است و نمونه ایست ازهزار خروار.
مشاهده میکنیم با توجه به اینکه این نوع ساز متعلق به دیگر کشورها است و با فرهنگ غربی سنخیتی ندارد اما آلمان ها به خوبی از پس این قضیه بر آمده و با استفاده از تکنولوزی روز محصولی با کیفیت به مراتب بالاتر از سازهای تولید شده در کشورهای مالک این ساز تولید نموده وبازار این محصول را نیز به خود اختصاص داده اند .
با توجه به نکات فوق و وجود استعدادهای بالقوه در کشور ، بهتراست که ساخت این گونه سازها در کشور صورت گیرد تا علاوه بر اشتغال زائی ، محصول تولید شده از همه نظر با فرهنگ کشورمان متناسب باشد..به امید آن روز
مقدمه
سازهای کوبه ای از قدیمی ترین سازهایی هستند که از هزاران سال پیش تمدن بشری از آنها استفاده میکرده است. اولین استفاده بشر از سازهای کوبه ای برای برقراری ارتباط راه دور بوده و بتدریج برای مراسم شادی، عزا، تشریفات مذهبی و ... از آنها استفاده شده است.
سازهای کوبه ای به همراه سازهای بادی برنجی از زمانهای دور در خدمت موسیقی بوده اند که این نشان دهنده لزوم وجودی آنها در موسیقی است. ریتم نیاز طبیعی هر انسان است و شاید یادآوری این مطلب برای شما جالب باشد که در هر فرهنگ و کشوری که نگاه کنید، کودکان علاقه مفرط دارند تا با چوب روی سطل یا شیء مشابه بکوبند که این مسئله نیاز فطری انسان به ریتم را نمایش می دهد.
اصطلاح سازهای کوبه ای یا Percussion از ریشه Percutere لاتین به معنی to strike (ضربه زدن) است. اما در مجموع به تمامی سازهای که بوسیله ضربه زدن، تکان دادن و یا کشیدن با دست یا وسیله ای شبیه چکش، صوت تولید میکنند ساز کوبه ای گفته میشود.
سازهای کوبه ای با مواد مختلف و در ابعاد و طرحهای گوناگون بسته به فرهنگ موسقیائی هر کشور تولید میشوند، این گونه سازها بسته به نوع استفاده از مواد مختلفی از جمله : فلز ، چوب ، سفال و پلاستیک و....... ساخته میشوند.
استفاده روزافزون از این نوع سازها و اختلاط انواع مختلف موسیقی(دهکده جهانی در موسیقی) سبب شده است تا امروزه شاهد نو آوری های زیادی در طراحی و متریال در این نوع ازسازها باشیم.
در این مقاله به بررسی سیر تحول در طراحی وفرم و استفاده از مواد جدید در ساز کوبه ای ، آئینی- کوزه ( udo )- خواهیم پرداخت. این ساز که از جنس سفال ساخته میشود در کشورهای مختلف با اسا می و اشکا ل مختلف شناخته می شود.
شکل کلی این ساز عموما به فرم یک کوزه گلابی شکل با دهانه باز(سوراخ)میباشد که بسته به کشور های گوناگون دارای اندازه و فرم متفاوتی است ، لازم به ذکر است که در بعضی کشورها مانند آفریقا این ساز دارای دو دهنه (سوراخ) است.در ادامه انواع آن را بررسی خواهیم کرد.
در انجام این تحقیق از روش کتاب خانه ای ، همچنین سایتهای اینترنتی متناسب با موضوع و اطلاعات شخصی با توجه به تخصصی که در زمینه موسیقی و صنایع دستی دارم ،استفاده شده است.لازم به ذکر است که در مراحل تحقیق با محدودیت و کمبود منابع دست اول مواجه بودم.
در انجام مراحل این تحقیق به این نتیجه رسیدم که در قرن هجوم فرهنگی از جمله هجوم هجوه های موسیقیائی و با توجه به نیاز جامعه باید تحول و تنوعی در موسیقی ایجاد کردکه علاوه بر جذابییت، متناسب با فرهنگ ایرانی باشد.
یکی ازاین راهها طراحی سازهای نو متناسب با فرهنگ موسیقی ایرانیست.همان طور که هر نوع وسیله دیگری متناسب با زندگی امروز اهمییت خاص خود را دارد،تنوع سلیقه در موسیقی نیز ویزگی زندگی مدرن بوده و یکی از ضروریات زندگی امروز محسوب میشود.
در این مقاله استفاده از مواد و طرح در ساخت ساز کوبه ای کوزه به عنوان یک راه کار ارائه شده است و نمونه ایست ازهزار خروار.
مشاهده خواهیم کرد با توجه به اینکه این نوع ساز متعلق به دیگر کشورها است و با فرهنگ غربی سنخیتی ندارد اما آلمان ها به خوبی از پس این قضیه بر آمده و با استفاده از تکنولوزی روز محصولی با کیفیت به مراتب بالاتر از سازهای تولید شده در کشورهای مالک این ساز تولید نموده وبازار این محصول را نیز به خود اختصاص داده اند .
با توجه به پیشینه سفال در ایران و وجود هنرمندان درجه اول در این رشته ،همچنین بومی بودن اینگونه سازها چرا باید تولید این نوع محصولات در ذیگر کشورها انجام گیرد.
با توجه به نکات فوق و وجود استعدادهای بالقوه در کشور ، بهتراست که ساخت این گونه سازها در کشور صورت گیرد تا علاوه بر اشتغال زائی ، محصول تولید شده از همه نظر با فرهنگ کشورمان متناسب باشد..به امید آن روزکوزه سیستان و بلوچستان
این ساز در استان سیستان و بلوچستان به نام کوزه معروف است که عموما به صورت جفتی و به همراهی یک طشت فلزی نواخته میشود. کلپورگان مرکز توليد نوعی سفال در بلوچستان است که در 30 کيلومتری شهرستان سراوان واقع شده و نوع خاص سفال کلپورگان در ايران کاملاً مشخص است و شباهتی از نظر توليد و رنگ به سفالهای. ديگرمناطق ايران ندارد سفال کلپورگان توسط زنان بلوچ و به صورت کاملاً ابتدايی توليد می شود. در ساخت سفال، مردان فقط وظيفه حمل خاک از تپه تا محل سفالگری و آماده کردن گل را به عهده دارند و تمامی مراحل ساخت همانطور که گفته شد توسط زنان انجام می گيرد. گل با دست زنان سفال ساز شکل می گيرد و تراش داده می شود .این سفالها به صورت دست ساز و به رنگ قرمز وعموما با وزن نسبتا زیاد ساخته میشوند .نوازنده ساز جهت کوک کردن و تولید صدای دلخواه از آب استفاده میکند بدین صورت که کوزه ها را به اندازه لازم از آب پر میکند.جالب است بدانید از این کوزه برای مصارف دیگر روزانه نیز استفاده می شود.
شکل 1-کوزه سیستان و بلوچستان
کوزه میناب
در میناب کوزه هائی به مراتب نازکترازکوزه های سیستان و به رنگ سفید ودر اندازه های مختلف ساخته می شود. این کوزه ها نیز مصارف گوناگون از جمله نواختن دارند. این ساز دارای بدنه کروی شکل است که ایستائی آن را مشکل میکند همچنین دارای گلوئی استوانه ای شکل دارد و نوازنده برای تولید صوت از دهانه و بدنه آن استفاده میکند.
شکل 2- کوزه میناب
گاتام gatam (کوزه هندی)
گاتام ساز کوبه ای هندی نیز از جنس سفال میباشد. معمولا به رنگ قرمز و در سایزهای مختلف ساخته می شود. صدائی شبیه کوزه های سیستان دارد.نوازندگان هندی این ساز جزء بهترین و حرفه ای ترین نوازندگان جهان میباشند. همچنین تنوع ریتم در موسیقی هندی باعث استفاده بیشتر این ساز در این نوع موسیقی شده است.
شکل 3- گاتام (کوزه هندی)
کاسوره
سا زی است کوبه ای که روی آن پوست کشیده میشود و معمولا از سفال ساخته میشود. این ساز به صورت تکی،جفتی،و سه تیکه ساخته میشود.در ایران از این ساز بیشتر در نواحی جنوب استفاده میشود،ولی در اغلب نقاط دنیا بالاخص در موسیقی عربی به شکلهای گوناگون یافت می شود.
شکل 4-کاسوره سه تیکه ساخت ایران
در طراحی udo از تلفیق کوزه و کاسوره های نقاط مختلف دنیا استفاده شده است.
Udo اودو(کوزه آفریقا ئی)
در آفریقا نیز سازی از جنس سفال رواج دارد که صدائی شبیه به کوزه ایران و هند دارد با این تفاوت که آنها در گلوی ساز نیز سوراخی ایجاد میکنند.ریشه اصلی نام این ساز(udo) از همین آفریقایی گرفته شده است. زنان در نیجریه از یک کوزه که سوراخی در گلویش ایجاد کرده اند، به منظور ارتباط با ارواح در گذشتگان خود بهره می برند. به این صورت که این کوزه تک سوراخه را به غار برده و در آنجا شروع به نواختن می کنند. فضای آکوستیک غار نیز برای تشدید صدای کوزه به نوازنده خیلی کمک می کند تا حس وحال خوبی بدست آورد. در آنجا به این کوزه "اودو" می گویند.متاسفانه از این ساز تصویری پیدا نکردم.
Udo ساخت شرکت آلمانی "شلاگ ورک" Schlagwerk
تحول در طراحی و استفاده از سرامیک در ساخت ساز، دستاورد نگاه نو و علمی از دید صنایع دستی در ساخت ساز اودو در یکی از شرکتهای ساز سازی در آلمان گردیده است. استقبال زیاد از این نوع ساز باعث ترغیب طراحان وسازندگان ساز در آلمان گردیده است. نوع تغییر یافته کوزه های نقاط مختلف دنیا با رویکرد جدید در نوع صدا دهی و تلفیق چند ساز مختلف هم اکنون در این شرکت تولید میشود و تنوع در طرح و شکل و صدا باعث استقبال خوب از این ساز جدیدشده است.این نمونه ساز که شرکت آلمانی "شلاک ورگ" تهیه کرده است نیز به نام "اودو "معروف است. بدلیل اینکه ریشه اصلی این ساز از یک ساز آفریقایی به همین نام گرفته شده است. در عین حالیکه تفاوت های زیادی با نمونه آفريقايي دارد.این پروسه در این شرکت از 20 سال قبل آغاز گردیده است.
شکل 5-اودو سرامیکی ساخت Schlagwerk آلمان U 78 Side Skin Udu
جنس ساز UDU از سرامیک است و سه حفره روی آن وجود دارد. بزرگترین حفره با پوستی که روی آن کشیده شده در وسط ساز قرار گرفته است. دو حفره کوچک و بزرگ دیگر تغییراتی در صدا و فرکانس این ساز بوجود می آورند. UDU می تواند جانشین چندین ساز ضربی باشد و کارنوازندگان را در سفرهای دور ونزدیک آسان کند.
میتوان udo را تلفیقی از کوزه ایران ، کاسوره عربی ، اودوی آفریقا و گاتام هندی دانست، صدای اودو در حال حاضر تلفیقی از چهار ساز مختلف است . یکی صدای روی پوست که یادآور کاسوره وتمپوی عربی است. دوم صدای یک ساز کوبه ای هند به نام کنجیره، سوم صدای تنبک ایرانی و چهارم همان صدای اصلی اودو آفریقا یا کوزه ایران است.
تغییر در اندازه ، اضافه کردن پوست بر روی بدنه سرامیکی، و افزودن یک حفره کوچک بر ساز UDU باعث شده که این وسیله از نظر تولید صدا غنی تر شود و براحتی نه تنها ریتم و تکنیک های افریقائی، بلکه ریتم های ایرانی، هندی و عربی بر روی پوست و بدنه این ساز قابل اجرا باشند.
از محاسن این ساز، اجرای تکنیک های مختلف است. تکنیک های هندی، ایرانی، افریقائی. حتی یک نوازنده معمولی هم می تواند با کف دست روی ساز بزند و صدای مطلوب از آن تولید کند. اما برای اجرای بعضی سازها حتما باید تکنیک آن را بطور دقیق بکار برد تا صدای درست شنیده شود.حتی امکان دارد کسی نوازنده هم نباشد اما با یک تکنیک ساده بر روی پوست یا بدنه این ساز اجرای خوبی داشته باشد.البته این شرکت این ساز را در انواع مختلف و در سایزها و صدا دهی متنوع تولید کرده که برای سلیقه های مختلف مناسب است و بعضی از آنها قابلییت کوک شدن نیز دارند.
شکل 6- انواع udo سرامیکی ساخت Schlagwerk آلمان
Udo فایبرگلاس
تنوع در مواد و طرح در ساخت این ساز به همین جا ختم نمیشود ، جذابیت شکلی و صوتی این ساز غربیان را به ساخت انواع جدیدتر این ساز ترغیب کرده است تا آنجائی که از مواد فایبر گلاس برای ساخت این نمونه استفاده کرده اند.
شکل 7- اودو فایبر گلاس
این نوع udo ساخت کارخانه سازسازی roland اندونزی است. این ساز طوری طراحی شده است که علاوه بر استفاده از دهنه و بدنه از پوست و انتهای ساز نیز میتوان جهت صدادهی استفاده کرد. همچنین سوراخی در آن تعبیه گردیده است که میکروفون قلمی مستقیما به ساز متصل میشود و کار صدابرداری را آسان میکند.دوام و استحکام این نوع به دلیل استفاده از فایبرگلاس از محاسن دیگر این مدل میباشد.
استفاده از رنگ و طرح در این ساز به شکلی است که انسان را به یاد سفالهای کلاسیک یونان باستان میاندازد.
نگاه نهائی
در انجام مراحل این تحقیق به این نتیجه رسیدم که در قرن هجوم فرهنگی از جمله هجوم هجوه های موسیقیائی و با توجه به نیاز جامعه باید تحول و تنوعی در موسیقی ایجاد کردکه علاوه بر جذابییت، متناسب با فرهنگ ایرانی باشد. یکی ازاین راهها طراحی سازهای نو متناسب با فرهنگ موسیقی ایرانیست.همان طور که هر نوع وسیله دیگری متناسب با زندگی امروز اهمییت خاص خود را دارد،تنوع سلیقه در موسیقی نیز ویزگی زندگی مدرن بوده و یکی از ضروریات زندگی امروز محسوب میشود.
در این مقاله استفاده از مواد و طراحی نو در ساخت ساز کوبه ای کوزه به عنوان یک راه کار ارائه شده است و نمونه ایست ازهزار خروار.
مشاهده میکنیم با توجه به اینکه این نوع ساز متعلق به دیگر کشورها است و با فرهنگ غربی سنخیتی ندارد اما آلمان ها به خوبی از پس این قضیه بر آمده و با استفاده از تکنولوزی روز ،محصولی با کیفیت به مراتب بالاتر از سازهای تولید شده در کشورهای مالک این ساز تولید نموده وبازار این محصول را نیز به خود اختصاص داده اند .
با توجه به پیشینه سفال در ایران و وجود هنرمندان درجه اول در این رشته ،همچنین بومی بودن اینگونه سازها چرا باید تولید این نوع محصولات در ذیگر کشورها انجام گیرد.
با توجه به نکات فوق، و وجود استعدادهای بالقوه در کشور ، بهتراست که ساخت این گونه سازها در کشور صورت گیرد تا علاوه بر اشتغال زائی ، محصول تولید شده نیز از همه نظر با فرهنگ کشورمان متناسب باشد..به امید آن روز
منابع و مآخذ
1.ستایشگر/مهدی/ وازه نامه موسیقی ایران زمین/انتشارات اطلاعات/تهران/1375
2.وجدانی/بهروز/ فرهنگ تفسیری موسیقی/نا شر مترجم/تهران/1371
3.گرجستانی/سعید/ سفال و سرامیک/دانشگاه هنر/تهران/بهار1379
4.منصوری/پرویز/ سازشناسی/انتشارات زوار/تهران/چاپ دوم 1380
5.Jenkins/Lucien/the illustrated musical instruments/falmtree publishing/2006
سایتها و مقالات اینترنت
8.http://www.framedrumfestival.de/joomla/co
10.http://www.asoonavardan.com/forum/index
11http://musicmavericks.publicradio.org/features/feature_partch.html
12.www. falmtree publishing.com
13. http://www.tradart.iranmiras.ir/kar_08.htm
14.http://www.avaxnet.com/showthread.php
چکیده انگلیسی
|
Udu Drums
For over 20 years, designer and pottery master, Kai Koesling, has been handcrafting Schlagwerk Udu® Drums. Inspired by the original African Udu, our new designs and developments have resulted in a wide range of models. The origin of the Udu® drums lies in Nigeria. Members of the Hausa and Ibo tribes discovered the wonderful sound of these earthenware instruments with two openings. Udu means “clay pot” in the language of the Ibos. Originally from Africa, the Udu can also be found in Latin America and the Caribbean. Having made the leap into western music culture, Schlagwerk Udus belong to the basics of every percussionist as sound-effect and rhythm instruments. They are played by rhythmically opening and closing the side-hole with the palm of the hand. This produces a deep bass tone, reminiscent of the sound of the Indian Tabla. This playing technique is combined with the bright, percussive body-sound produced by hitting any part of the pot with the fingers. All Udu® Drums are hand-turned – this manufacturing technique guarantees optimum sound development. |
مطالب مشابه :
سبزه سفره هفت سین
سبزه‌هایی که روی کوزه تخم‌مرغ‌ها انجام دهید و آن رنگ کردن و طرح دادن روی پوست تخم
نقاشی روی پارچه
اولین و ساده ترین راه نقاشی روی پارچه با ایده های ذهنی و شخصی شما بدون استفاده از پیش طرح است
مواد و طراحی نو درساخت سازهای کوبه ای آئینی -کوزه
استفاده از مواد جدید و طراحی نو در ساخت سازهای کوبه ای از جمله کوزه طرح در ساخت ساز روی
طرح توجیهی احداث گالری هنری
طرح توجیهی تابلوی نگارگری ، گل و مرغ ، نقاشی روی کوزه شیوه نگارگری ،کارت پستال
برچسب :
طرح روی کوزه