خواجه وندها لکند
خواجه‌وندها در سال ۱۲۰۶ هجری بعد از دست‌گیری و اعزام لطف‌علی‌خان زند به همراه بخشی دیگر از عشایر مقیم فارس(۸) به تهران کوچانده شدند، در کتاب پیشینه‌ی عبدالمالکی‌ها در مازندران آمده‌است: پس از انقراض سلسله‌ی زندیه و اسیر شدن لطف‌علی‌خان زند به دست آغامحمدخان و تبعید وی به تهران که به سال ۱۱۶۹ خورشیدی آغامحمدخان دوازده هزار خانوار شامل: عبدالملک، کلهر، مافی و خواجه‌وند را با عیال لطف‌علی‌خان از شیراز کوچ داده و به تهران تبعید کرد. ایل عبدالملکی حدود یک تا سه سال از شهریار تهران به حفاظت و حراست مشغول و سپس به منطقه نور و کجور مازندران کوچانده شدند، در همین زمان خواجه‌وندها در کلاردشت و در امتداد عبدالملکی‌ها در نور و کجور بودند، سکنی گزیدند، با شروع جنگ‌های ایران و روس در سال ۱۲۱۸ هـ. ق عبدالملکی‌ها به خدمت سپاه عباس‌میرزا در آمدند؛ شبی که اولین حمله بین ایران و روس درگرفت، عباس میرزا در خیمه‌ی خود با افسران عبدالملکی، خواجه‌وند، شاهسون، افشار، دَوّلِوُ مشورت و نقشه های جنگی را بررسی کردند.
جغرافیای قدیمی ملامحمد بن حسن قمی به تاریخ سال ۱۲۹۷ قمری که گزارش مبسوطی است از وضعیت منطقه ذیل (از شهرستاتک تا کلاردشت و کجور) حاوی نام روستاهای مسکونی مردم خواجه وند و غیر آن‌ها آورده‌است. طایفه‌ی خواجه‌وند سه تیره و سه قسم هستند، یکی لک، دویم شَرَف‌وند که گفته شده‌است کُرد بوده و پیش از مهاجرت بین گروس و کردستان ساکن بوده‌اند و بعد در کجور مقیم شده و سوم جمعیت (نوره‌نَوَند) کلاردشت جزء کلارستاق است که ابتدا در سره بند سیلاخور بوده‌اند. وضعیت پراکنش و تعداد خانواری و جمعیت خواجه‌وندها به این شرح در کتابچه‌ی بلوک کلارستاق آمده‌است: در وسط جلگه کلاردشت تپه‌ی مصنوعی وجود داشته که محل قصر و قلعه‌ی سلطنتی بوده و موسوم به کلار و وجه تسمیه‌ی این جلگه به کلاردشت به واسطه همین قلعه بوده، قبل از اسکان طایفه خواجه وند در این مکان شایعاتی بوده است که خوش یمن نمی نموده، به هر حال پراکنش خانواری خواجه وندها در منطقه کلاردشت چنین است، در لاهو که در جنوب کلاردشت قرار دارد و بزرگ‌ترین دهات آباد منطقه محسوب می‌شود، یک‌صد و هشتاد خانوار ساکن بوده که سی خانوار خواجه‌وندها و مابقی بومی هستند، این خواجه‌وندها را آغامحمدخان قاجار از سراوند سیلاخور به کلاردشت آورده و عقیده‌ی آن‌ها این بوده که از نسل خواجه‌وند جزء خزاعی بوده‌اند، در گُرک‌پس ده خانوار وجود دارد که کلاً خواجه‌وند می‌باشند، در اوجابیت شصت خانوار تمامی خواجه‌وند، ثلث هزار چشمه-حسن‌کیف که یک‌صد خانوار می‌باشند، خواجه‌وند هستند. طرف مغرب تُوید دره هشتاد خانوار از طایفه‌ی دلفان که جزء خواجه‌وند می‌باشند ساکن بوده، شغل آن‌ها پاروتراشی و قالی‌بافی است.
در کُرد محله سی خانوار از طایفه‌ی دلفان ساکن بوده، در تلوچال پنج خانوار هستند که دو خانوار خواجه‌وند و سه خانه گیل می‌باشند، طرف شمال اویجدان سی خانوار ساکن هستند، نصف لک و نصف گیل، در واحی بیست خانوار لک وجود دارد، غیر از دو خانوار که بومی یا گیل هستند، در (مکارود) سی خانوار از طایفه‌ی دلفان قرار دارند، ولی‌آباد یا ولی‌آباد مکارود هم بیست خانوار از طایفه‌ی دلفان دارد، ولی‌آباد یا ولی‌آباد مکارود هم بیست خانوار از طایفه‌ی دلفان دارد، تائب‌کلا بیست خانوار هستند تمامی خواجه‌وند، بازارسر سی خانوار و تمامی خواجه‌وند می باشند- روستای پیش عمبور، نود خانوار، نصف خواجه‌وند، نصف بومی، در طرف شمال شرقی آبادی والت است که چهل خانوار می‌باشند، ثلث آن بومی و یا گیل بوده مابقی خواجه‌وند هستند. کَُردی چال یک‌صدوسیزده خانوار، دو ثلث بومی، یک‌ثلث طایفه‌ی قراباغ، به انضمام دوخانوار خواجه‌وند، کُل سی‌خانوار تمامی اهل ولایت (مقصود اهل فرقه‌ی علی اللهی)، طرف مشرق در‌زه ده پانزده خانوار دو ثلث لک، یک‌ثلث خواجه‌وند، تلوچال بیست خانوار تمامی لک، عثمان کلاً شش خانوار خواجه‌وند در طرف جنوب شرقی دهاتی که در دره گیرو، واقع شده‌اند با نام پی قلعه که شصت خانوار بوده، نصف بومی و نصف خواجه‌وند و دو قریه‌ی به هم متصل آهنگر ده که از توابع پی قلعه و اصلاً از مزارع پی قلعه تمامی گیل هستند، روستای تَوَرسو دو قریه متصل به هم سی و پنج خانوار می‌باشند، نصف لک و نصف خواجه‌وند ولوال پنجاه خانوار، نصف بومی، نصف خواجه وند؛ مکاسی خانوار؛ نصف بومی، نصف لک- رودبارک هفتاد خانوار، ثلث بومی مابقی خواجه‌وند، مجل، چهل خانوار ثلث بومی، ما بقی خواجه‌وند- طوایفی که عمدتاً در جلگه کلاردشت مسکن دارند، در وهله‌ی اول خواجه‌وند، دوم لک، سوم دلفان است که در مجموع یک ایل یا طایفه مستقل را تشکیل می‌دهند، دولت قاجاری عصر ناصر از ایل خواجه‌وند سوار و از گیل سرباز می گرفت که جزیی از فوج تنکابن بوده و تابع میرزاعلی‌اصغرخان امین السلطان اتابک، صدر اعظم ناصرالدین شاه.
بقیه روستاها که در حاشیه رود کلاردشت و ارتفاعات قرار دارند، عبارتند از: کلاک که پنجاه خانوار بوده، نصف بومی، نصف خواجه‌وند، به‌کله چهل خانوار تمامی لک، سیرکا پنجاه خانوار لک، کوی‌سر صد خانوار جمعاً لک، شهری بیست خانوار ثلث لک، مابقی بومی، لو سرک ده خانوار ثلث خواجه‌وند، مابقی لک، بنفشه ده پایین ده خانوار لک، جمع کل ساکنان روستا – بنفشه ده بالای پنجاه خانوار تمامی لک – کلف پایین شصت خانوار تمامی خواجه‌وند- کلنو بالا هفتاد خانوار، جمعاً خواجه‌وند، لرکان پانزده خانوار، ثلث خواجه‌وند مابقی بومی، چلاجور چهل خانوار خواجه‌وند، سناربالا سی خانوار نصف خواجه‌وند نصف بومی، سناردشت چهل خانوار خواجه‌وند، شالکی چهار خانوار نصف بومی، نصف خواجه‌وند، دراز زمین بیست خانوار، ثلث خواجه‌وند مابقی بومی، عباس‌کلا بیست و پنج خانوار نصف بومی نصف لک و خواجه‌وند، نجارکلا چهل خانوار ثلث خواجه‌وند مابقی بومی، ضوات دیگر سه چهار خانوار هستند، بومی و خواجه‌وند، کریم‌آباد چهارده خانوار تمامی خواجه‌وند، امام رود بیست خانوار ثلث بومی، مابقی خواجه‌وند و یک شهروند میانکی شش خانوار نصف بومی، نصف خواجه‌وند، مونج ده خانوار نصف ایل(خواجه‌وند) لک و نصف گیل- خوشل پانزده خانوار تمامی خواجه‌وند، کیاکلا ده خانوار نصف گیل، نصف خواجه‌وند، لرگان سی خانوار نصف خواجه‌وند، نصف گیل، کینج بیست خانوار دو خانه گیل و مابقی خواجه‌وند، آستانه کُرود، ده خانوار نصف گیل – نصف ایل (خواجه‌وند)، پُول دویست و پنجاه خانوار نصف ایل، نصف گیل، خوانین خواجه‌وند در این روستا ساکن بوده‌اند.
بلده کجور سه روستا ییلاقی و چهار روستای قشلاقی دارد، ییلاقی‌ها دویست و پنجاه خانوار، یک ثلث گیل، دو سوم ایل (خواجه‌وند) سرکرده ایل در این منطقه سکونت دارد، پی‌چلو ده خانوار که کلاً ایل هستند؛ خالصه‌جات دیوانی منطقه در تیول میرزااحمدی لشکر نوین است که خواجه‌وند می‌باشند- کوه پر هفت روستا دارد، ییلاق و قشلاق با نیم‌ور که پانزده خانوار هستند نصف گیل و نصف ایل، پالوی علیا پانزده خانوار، نصف گیل و نصف ایل، کوشکک سی خانوار نصف گیل و نصف ایل، صالحان ۹ قریه ییلاقی و قشلاقی پنجاه خانوار نصف ایل و نصف گیل، غمچاق ده خانوار تمامی ایل، سریوه‌ده سی خانوار تمامی ایل، بتکیا خیل هشت خانوار تمامی ایل، لیکوش دوازه خانوار تمامی ایل، نوده ، دوازده خانوار تمامی ایل فیروز کلای سفلی چهل خانوار یک ثلث گیل و دو ثلث ایل.(۹)
پی‌نویس‌ها:
-۱ در منطقه‌ی زهاب یا دشت زهاب که بارها بین عثمانی و ایران دست به دست گردیده چون شهر باجلان‌ها قرار داشت، عشایر سرحدّی در کاوردان متصل به زهاب در کوچ زمستانی سکونت داشتند.
-۲ دولت در عرف عشایر کوچ‌رو به رمه‌های گوسفندی اطلاق می‌شود.
-۳ قلی علی‌وند، می‌تواند قیله‌وند یا قیلوند باشد که یکی از چهار طایفه‌ی تشکیل دهنده‌ی ایل خزل است و یا می‌تواند کُردلی‌ون(کُرد علی‌وند) باشد که پرفسور سکندر امان اللهی بهاروند از شعب طایفه‌ی بهاروند نوشته‌اند. با ذکر این تبصره که بعد از تقسیم پشت‌کوه بین پسران حسن‌خان فیلی والی پشت‌کوه لرستان چون احمد، حیدر و علی آن بخش از جمعیت ایل بزرگ کُرد زرّین‌آباد که سهمیه‌ی علی گردید با عنوان قلم کُردعلی‌ون معروف و در سیاهه‌ی مالیاتی ثبت شد و یا باز هم می‌تواند؛ قره‌لی‌وَن (قرعلیوند) باشد که یکی از شعب طایفه سوری ایل طرهان با جایگاه قره‌لیون باشد.
-۴ قوریه‌وند را می‌شود بر همان تعابیر مورد ارزیابی و سنجش قرار داد؛ جهت اطلاع لازم ۲ و۳ نگاه کنید به کتاب قوم لر، سکندر امان اللهی بهاروند، انتشار آگاه، ۱۳۷۰، تهران – صص ۱۵۲ و ۱۴۸٫
-۵ بوجول‌وند، سگوند، بوجول‌وند، باجلان، قایدرحمت، امان‌اللهی، همان، صص ۱۶۰ و ۱۶۱
-۶ مجمل‌التواریخ گلستانه، ابوالحسن بن محمد امین گلستانه به سعی و اهتمام مدرس رضوی، ۱۳۴۴ تهران. ص ۱۵۸ در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۵ از دوازده تن فرهیخته عشایری که پیش‌تر آثار خود را در فراخوان مربوطه شرکت داده بودند، در سالن همایش خانه‌ی معلم شیراز تجلیل به عمل آمد، فرهیختگان عشایری منتخب هعبارت بودند از:
-۱ روان‌شاد استاد محمد بهمن‌بیگی ۲- استاد پرفسور سکندرامان اللهی بهاروند ۳- دکتر امیدوار رضایی ۴- دکتر بهاوروند ۵- دکتر لطف‌الله عباسی صاحب این قلم و چند تن دیگر تا حدّ ۱۲ تن، در زمان سخن‌رانی این قلم که به قضایای کوچ عشایر مورد بحث به فارس پرداختی داشت در پایان بسیاری از عشایر قشقایی دره شوری، شش بلوکه، کرد زنگنه و غیر آن با ابراز محبت بسیار خود را از بقایای مردم عشایر کوچ مورد بحث می‌دانستند.
-۷ پیشینه‌ی عبدالملکی‌ها در مازندران و کردستان- حسن سلیمی عبدالملکی انتشارات ثلفین، ۱۳۸۱، ساری.
-۸ فصل‌نامه اسناد، مطبوعات و متون بهارستان (۴)- دوره‌ی دوم، سال اول، شماره‌ی چهارم، تابستان ۱۳۸۸، تهران.
-۹ همان از ص ۴۷۷ تا ص ۴۹۲ چاپ کتاب‌خانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
مطالب مشابه :
عباس آباد
کرانه سبز - عباس آباد - شهسوار ، رامسر عباس آباد در 28 کیلومتری غرب چالوس و بفاصله 24 کیلومتر
دیدنی های کلاردشت
شهر کلاردشت مرکز بخش کلاردشت از بخشهای شهرستان نوشهر، مازندران و در حدود 55 کیلومتری شهر
آب و هوای ناحیه ی خزری
قالي کلاردشت: به قالي خرسک نيز معروف است. نقوش قالي کلاردشت عمدتاً ذهني و بدون نقشه هستند.
دم کردن برنج شمال
کلاردشت: شبکه اطلاع شرایط آب و هوایی در پخت برنج تأثیر بسیاری دارد ، وقتی که آب و نقشه
دانلود مستند ابر سازه ها،ساخت سریع ترین ترن هوایی جهان با دوبله فارسی
گروه راه و ساختمان آکسون - دانلود مستند ابر سازه ها،ساخت سریع ترین ترن هوایی جهان با دوبله
1928 متر زمین در بام کلاردشت
خرید فروش زمین ویلا درکلاردشت عباس آباد - 1928 متر زمین در بام کلاردشت - پیمانکاری ساختمان
خواجه وندها لکند
فه رشه لکستان - خواجه وندها لکند - چو ایران نباشد تن من مباد ---فه رشه کلمه ای لکی به معنای پرتو
روستای باغدشت
منطقه الموت (روستای باغدشت) - روستای باغد نقشه جاده .
برچسب :
نقشه هوایی کلاردشت