سگ و انگیزه های نگهداری ان در بین خانواه های ایرانی
از آن زماني که شايد در شمار تاريخ هم نباشد و ما به اصطلاح به ان ماقبل تاريخ مي گوييم ، به شهادت نقشهايي که بر ديوار غارها حک شده و يا اسکلت باقي مانده در تجمات انساني ، به غير از حيوانات اهلي که بواسطه گوشت و شير و پوست مورد توجه بشر بوده ، سگ تنها حيوان وحشي بود که توانست به انسان خو و در کناراو زندگي کند . شايد به واسطه حس وفاداري که خداوند در نهادش قرار داده و بيشتر به همين صفت مشهور است توانسته تا به امروز در کنار انسان بماند و علاوه بر خدماتي که به انسان ارائه مي دهد انسان نيز متقابلا در امور غذايي ،بهداشت و پزشکي ، ازدياد و اصلاح نژاد و تربيت و آموزش به اين حيوان کمک کند.
در اسلام توجه و محبت به حيوانات بسيار تاکيد شده و همانطور که آزار رساندن به آنان معصيت دارد ، محبت و احسان به حيوانات موجبات خشنودي خداوند متعال را فراهم مي کند. در تاريخ پيامبران (که اکثرا به شباني اشتغال داشتند) و معصومين ، شواهد و روايات بسياري از نگهداري و محبت به حيوانات حتي سگ وجود دارد .در حاليکه ديدگاه غالب اين است که سگ حيواني نجس است ولي رفتار و گفتار بزرگان دين هيچگاه به گونه اي نبوده که اين حيوان را ترد کند.
با توجه به رشد روزافزون و مشهود نگهداري سگ در بين برخي خانواده هاي ايراني و همچنين دستورات و فتاوي بزرگان دين و مراجع تقليد در خصوص سگ و نگهداري آن ، در صدد برآمدم تا مواردي از اين تناقض را روشن کنم.
حجه الاسلام سيد حسن علوي مدرس حوزه و دانشگاه در پاسخ سوال من در خصوص ويژگي هاي ذاتي سگ و دلايل نجاست اين حيوان ، گفت:
اگر شرع مبين اسلام و شارع از عملي نهي نمود و چيزي را نجس اعلام کرد، مي فهميم به خاطر مفسده و ضرري است که اجتناب از آن لازم است. اگرچه ممکن است ما به خاطر فقر اطلاعات علمي، به مفاسد و مصالح احکام پي نبريم، ولي قطعا در آينده بر اثر پيشرفت هاي علمي، بخشي از فلسفه احکام روشن مي شود، مثلا سال ها پس از حکم به نجاست سگ، بعضي از علل آن کشف گرديده است و آن اين که در روده سگ کرم کوچکي به طول چهار ميلي متر و اگر اشتباه نکنم به نام " تنيا ايکي نوسکوس " وجود دارد .
اين مدرس حوزه و دانشگاه ادامه گفت: وقتي سگ مدفوع کند ، تخم هاي زيادي از اين کرم همراه مدفوع بيرون مي آيد و به اطراف مقعد سگ مي چسبد. سگ به وسيله زبانش که عادت به ليسيدن دارد آن تخم ها را به قسمت هاي ديگر بدنش منتقل نموده و همه جا را آلوده مي کند. اگر يکي از اين تخم ها به معده انسان وارد شود، مرض هاي گوناگوني توليد مي کند که حتي منجر به مرگ شود. اين يکي از عللي است که اسلام سگ را نجس العين دانسته تا به اين وسيله مضرات آن را از انسان دفع کند اما ممکن است علل ديگري از نظر بهداشتي ، زيستي ، پزشکي و حتي حرمت انساني وجود داشته باشد که هنوز از آن آگاهي نداريم و ممکن است در آينده برخي از آنها کشف شود.
حجه الاسلام علوي در خصوص صفات وفا و عاطفه در سگ گفت :
شکى نيست پروردگارعالم در سگ صفات فوق العاده اى قرارداده كه يكى از آنها وفاست وهيچ گاه صاحبش را فراموش نمى كند، عاطفه از بارزترين صفات اوست كه غيرقابل كتمان است .اين دو صفت درهرموجودى باشد محبوبيت خود را در قلوب ايجاد مى كند . در اكثر كتب اخلاقى و روانى در موضوع دوست يابى و ايجاد محبت نوشته اند ، اگر مى خواهيد هميشه در قلوب ديگران جاى داشته باشيد صفت وفا وعاطفه را فراموش نكنيد. اين دو صفت رمز موفقيت در ايجاد رابطه است و سگ در اين دو صفت به قدرى فوق العاده است كه خداى تعالى اين صفات را دراين حيوان براى حفظ اجتماع و براى رفاه حال بشر ايجاد كرده است. ولى چون مى داند اگر بشر را در معاشرت با او آزاد بگذارد اين حيوان با داشتن اين صفات آنچنان خود را در قلوب مردم جاى مى دهد كه بعضى از افراد ترجيح مي دهند با او زندگى كنند و او را از فرزند خود بيشتر دوست بدارند. چنانكه در ممالك غير اسلامى اين حيوان همين موقعيت را در بين مردم دارد. من در يکي ازمجلات خواندم وقتى از شخصى سوال شد:
چرا سگت را از فرزندت بيشتر دوست دارى ؟ در پاسخ گفت: چون وفاى او بيشتر است .
اين استاد حوزه و دانشگاه در ادامه افزود :
لذا پروردگارمتعال انسان را براى آنكه در اثرمعاشرت و كثرت علاقه به اين حيوان، خوى حيوانى پيدا نكند و او را شريك زندگى خود ننمايد و از ترقّى و تعالى و مقامات انسانى باز ندارد و يا از آلودگيهاى ميكروبى و ايجاد امراض مختلف محفوظ بماند ، جز در موارد خاص از نگهدارى و معاشرت دوستانه با اين حيوان نهى فرموده و در کنار حسن عاطفه و وفا، بدن سگ را نجس قرار داده تا انسان نتواند بيشتر از ضرورت با او معاشرت نمايد. چنانچه در کنار گل زيبا خار رويانده است.
علوي در خصوص رويکرد برخي افراد جامعه شهري به نگهداري سگ ، گفت :
حقيقت با واقعيت فرق مي کند. حقيقت اين است که سگ نجس است و تماس حتي در حالت رطوبت اندک هم باعث انتقال نجاست مي شود و انسان از نگهداري آن بجز در موارد نگهباني و شکار نهي شده است ولي واقعيت چيز ديگري را نشان مي دهد و آن اينکه برخي افراد که حتي کمترين مطالعه در مورد شرايط نگهداري ، بهداشتي و پزشکي ، روحي و رواني اين موجود ندارند اقدام به خريد و نگهداري ، آن هم بصورت تزييني و نمايشي مي کنند و داشتن سگ را نوعي فرهيختگي و سرآمدي در جامعه تصور مي کنند.
در خاتمه صحبت ، آقاي علوي فرهنگ سازي ، اطلاع رساني صحيح و روشنگري جامعه در خصوص سگ و موارد پيرامون آن را يکي از رسالتهاي رسانه هاي جمعي و بخصوص صدا و سيما دانست.
در ملاقات با دکتر عليرضا پروين مدير کلينيک دامپزشکي ايرانمهر، ازسوابق علمي و ميزان علاقه شخصي ايشان به حيوانات اهلي بخصوص سگ جويا شدم و دکتر پاسخ داد :
اينجانب عليرضا پروين متخصص دامپزشک و فارغ التحصيل از انگلستان . مدت 23 سال است که مطالعه و تجربه مستقيم در زمينه حيوانات اهلي بواسطه سفر به 43 کشور دنيا را دارم . اولين برخوردم با حيوانات مربوط مي شود به مزرعه پدربزرگم که انواع حيوانات اهلي را در خود جاي داده بود. در سن سه سالگي در کنار مزرعه به رودخانه افتادم و آب مرا با خود برد و در حاليکه کسي نمي توانست به من کمک کند، سگ پدر بزرگ جثه کوچک مرا از ميان آبها بيرون کشيد و مرا نجات داد . در دوران مدرسه به جاي خواندن کتابهاي داستان و شعر علاقه زيادي به کتابهاي حيوانات داشتم و دارو و پمادهاي مختلف مثل سرماخوردگي و سوختگي و غيره را که براي انسان تجويز مي شد روي حيوانات مزرعه امتحان مي کردم . اگر مي ديدم حيواني مريض است و درد مي کشد ،گريه مي کردم. هنوز هم وقتي مي بينم حيواني در موقع زايمان يا مريضي ناله مي کند از درون مي سوزم.
مدير کلينيک دامپزشکي ايرانمهر درباره خصوصيات سگ گفت : نبايد سگها را به خاطر اينکه نجس هستند طرد کنيم و همچنين نبايد فقط به مطالبي که از گذاشتگان به ما رسيده اکتفا کنيم. سگ داراي ويژگي هاي منحصر به فردي است که در هيچ موجود ديگر نيست. حس بويايي سگ با توجه به نوع آن 1600 برابر قوي تر از انسان است حتي قدرت تفکيک بيش از دويست نوع بوي مختلف را دارد. با پيشرفت اين همه وسايل ليزري و خطوط ايکس ري در امور امنيتي ، هنوز استفاده از سگهاي تربيت شده براي کشف بمب و مواد منفجره و مواد مخدر و وسايل قاچاق حرف اول را مي زند. مغز سگ چهره شخصي را که چند سال قبل ديده است را به راحتي باز شناسي مي کند . حيوانات خطر زلزله را پيش از وقوع و پيش از انسان تشخيص مي دهند و سگ در بين حيوانات از همه زودتر . در مواقع زلزله سگها بواسطه بويايي قدرت تشخيص موجود مرده را از زنده حتي در زير خروارها خاک دارند.
دکتر پروين در خصوص رويکرد خانواده ها به نگهداري سگ افزود :
هيچ حيواني به اندازه سگ آموزش پذير نيست ، اين حيوان فقط حرف نمي زند وگرنه از قدرت تربيت پذيري بالايي برخوردار است. جامعه ماشيني باعث شد که خانواده ها از حالت تجمعي و پر جمعيت به سمت کم جمعيتي و دوري از هم کشيده بشوند تا جايي که ماه ها و سالها مخصوصا در کشورهاي توسعه يافته غربي مي گذرد تا اعضاي يک خانواده همديگر را ملاقات کنند آن هم خالي از محبتهاي قديم . کم کم اين خلع محبت و فضاي تهي آشنايان توسط موجودي بي زبان و صددرصد با وفا پر شد. موجودي که هم نگهبان است و هم همبازي و همسفر و همراه بي ادعا. حيواني است که مي تواند نقش عصا و راهبر براي افراد نابينا و کم بينا و حتي براي ديگر معلولين و افراد کهنسال باشد.
اين دامپزشک در ادامه گفت: در ايران فرهنگ نگهداري حيوانات بخصوص سگ به درستي وجود ندارد. اکثر قريب به اتفاق صاحبان سگ که بيشتر از خانواده هاي متمول هستند خريد حيوان را از روي چشم و همچشمي و نگهداري آن را براي خود نوعي تشخص و کلاس مي دانند و در اين راه حاضرند در گام اول هزينه هاي گزافي را بابت سگي که حتي کمترين اطلاع از قيمت واقعي ، نام و نژاد ، عادت هاي سگ ، بيماريها و شرايط نگهداري و مسائل پزشکي و بهداشتي آن ندارند ، بپردازند. بسيار ديده ام که خانواده ها حتي نمي دانند سگشان نر است يا ماده. بنابراين 30 درصد از خريداران سگ در بين 2 ساعت تا 10 روز پس از خريد ، پشيمان مي شوند و در اين بين موجودي که بيشترين آسيب را مي بيند حيوان زبان بسته است. دولت و نيروي انتظامي هم نگاه خيلي بدي نسبت به قضيه سگ دارند. با اينکه سگ مورد احتياج دولت و پليس است ولي هيچ برنامه حمايتي ارائه نمي شود. مسئولين سگ را خط قرمز مي دانند و در مورد آن حتي فکر نمي کنند. پزشکان ديگر بيماران به سراغشان مي روند ولي من دامپزشک مي بايست به سراغ بيمارم در مزرعه و محل نگهداري بروم و بارها شده نيروي انتظامي به علت حمل سگ در خودرو با من برخورد کرده است.
دکتر پروين درخاتمه سخنان توصيه کرد : صاحبان سگ توجه داشته باشند براي مهار بيماري هاي مشترک حيوان و انسان براي حيوان خود تقويم پزشکي تهيه کنند به عنوان مثال در هنگام تولد و زمان شيرخوارگي سگ واکسن هاي سه گانه ديستمپر ، هپاتيت و اسهال پاروا ويروسي ، بعد از شيرخوارگي واکسن پاراآنفولانزا ، هر ماه يک قرص ضد انگل ، از سه ماهگي واکسن هفتگانه هاري وتکرار هاري هر شش ماه ودر نهايت براي اينکه ايمني در بدن سگ تثبيت شود واکسن راپل با تکرار سالانه تجويز مي شود و استحمام هفته اي دوبار فراموش نشود چون حيوانات پاکيزگي را دوست دارند.
در ملاقات با آقاي مجتبي غفار مديرعامل شرکت اطلس دام ايرانيان درباره انواع سگ گفت :
در جهان بيش از 300 نژاد سگ شناخته شده که فقط 20 نژاد در ايران وجود دارد که در دسته هاي سگهاي وحشي ، نگهبان ، تري ير، شکاري ، خانگي ، عروسکي و تازي تقسيم مي شوند. در گذشته بهترين نژاد سگ مانند کنگال و سرابي در ايران پرورش داده مي شدند و حتي سگ گران قيمت و پرطرفدار گريددين که در اروپا تربيت مي شود يک نژاد کاملا ايراني است که متاسفانه به علت کم توجهي و عدم مطالعه آنها را تقريبا از دست داده ايم.
از مدير شرکت اطلس دام ايرانيان در خصوص تجارت و واردات و صادرات سگ پرسيدم، گفت:
با توجه به ديد منفي که به سگ در جامعه و دولت وجود دارد واردات سگ ممنوع است و تقريبا 90 درصد سگهاي وارداتي از طريق قاچاق است. شرکت من تنها شرکتي است که مجوز رسمي واردات و صادرات سگ را دارد آن هم به خاطر سگهايي بود که به پليس و نهاد رياست جمهوري دادم توانستم مجوز بگيرم. من از کشورهاي اروپايي به دليل داشتن مدارک و پاسبورت وشناسنامه کامل سگ خريد مي کنم ولي واردات از کشورهايي مثل ترکيه ، ارمنستان ، چين ، تايلند ، سنگاپور، آذربايجان ، مالزي و روسيه ... انجام مي گيرد. بيشترين سگهايي هم که وارد مي شود شامل انواع تري ير ، پيکينيز ، شيدزو ، کوکر اسپانيول ، باکسر ، دابرمن ، ژرمن شپرد ، گريددين ، ماستيف ، روتفايلر ، دالماسي و داشهوند هستند.
غفار در ادامه گفت : سال گذشته من نژاد ژرمن شپرد را با گرگ جفت زدم و نژاد جديدي بوجود آوردم که تا بحال 32 قلاده آن را به پاکستان صادر کردم يا در حال حاضر سگ کنگال ايراني را بازسازي واصلاح نژاد کردم و حيواني بوجود آمده به درندگي گرگ و با وفايي سگ. من علاقه زيادي به مطالعه علمي روي سگها دارم و ايران داراي بهترين آب و هوا و موقعيت براي پرورش انواع سگ و ورود به بازار تجارت جهاني آن را دارد. مدتي است که افراد سودجو وارد اين بازار بکر شده اند و به چيزي جز پول فکر نمي کنند . خانواده ها هم که اکثرا طالب نگهداري سگ هستند به دليل چشم و هم چشمي کمترين اطلاعي در مورد اين حيوان ندارند و افراد سودجو يک سگ بي ارزش هشتاد هزار توماني را به مبلغ هشتصد هزار تومان به آنها مي فروشند.
غفار در مورد فرايند خريد سگ از خارج گفت : براي خريد يک توله ژرمن 3000 يورويي مي بايست 6000 يورو در حساب ارزي ريالي موجودي داشته باشي. بعد از خريد دو روز در قرنطينه اروپايي مي ماند و بعد از ارسال با هواپيما مدت يک هفته هم در قرنطينه ايران مي ماند در اين مدت تمام مدارک سگ شامل شناسنامه ، سابقه بيماري ، شناسنامه پزشکي و غيره بايد کامل باشد. هزينه خريد و قرنطينه ، سفر ، مجوز ، گمرک و ماليات تماما بر عهده خريدار است. البته شرکت من چون ثبت شده است نمي توانم سگها را گران و يا با دروغ بفروشم ولي ديگران که قاچاق مي کنند پول کلاني به جيب مي زنند.
از غفار در مورد استفاده سگها در موارد غير اخلاقي و سکس پرسيم ، گفت :
در بين حيوانات ، از سگها به دليل تربيت پذيري بالاي آنان و عادت ذاتي سگ به ليسيدن ، در موارد غير اخلاقي به خصوص در کشورهاي غربي استفاده مي شود. زنان در اين جوامع براي ارضاي نياز جنسي خود از سگهاي کوچک براي ليسيدن آلت جنسي استفاده مي کنند و در حالت شنيع تر ، سگهاي نر بزرگ را بوسيله قانون شرطي سازي تربيت مي کنند تا سکس کامل داشته باشند و چون تعداد و شکل کروموزمهاي سگ با اووم زنان همخواني ندارد احتمال حاملگي وجود ندارد و زناني که اين تجربه را پيدا کنند تا مرز اعتياد به اين قضيه پيش مي روند. متاسفانه اين عمل غير اخلاقي در ايران هم نفوذ پيدا کرده و برخي خانواده ها از من بارها تقاضاي چنين سگهايي حتي به قيمت اهداي يک ماکسيماي صفرکرده اند که من به دليل اعتقاداتم طرف اين قضيه نمي روم . اين سگها به دليل تربيت خاصشان با نرخ بين 10 تا 35 ميليون تومان از گران قيمت ترين سگها هستند و سگهاي ديگر نژادها با توجه به نوع تربيت از 15 ميليون گرفته تا به 200هزار تومان پايين مي آيند. البته سگهاي بي ارزش زير 100 هزار هم هست.
اين پرورش دهنده سگ در خاتمه گفت : توصيه مي کنم کسانيکه به طرف نگهداري سگ مي آيند دروحله نخست با عشق و علاقه به حيوان نگاه کنند چرا که دوست داشتن حيوانات عين ثواب است دوم با مطالعه وارد شوند نه به خاطر کلاس و پز و چشم و هم چشمي و سوم اينکه در حين نگهداري از جمع اوري اطلاعات در مورد حيوان قافل نشوند و هميشه مطالعه داشته باشند. براي سگ حتما ظرف آب وغذا ، باکس ثابت و سفري ، زيرانداز و شکلات مخصوص ، اسباب بازي و قلاده ، قيچي اصلاح و برس ، شامپو و ناخنگير و مسواک جهت پاکيزگي و آرايش سگ تهيه شود. به دولت و نيروي انتظامي هم توصيه مي کنم با حمايت مالي و قانوني و برپايي چند نمايشگاه سگ سعي در ترويج درست فرهنگ نگهداري سگ را کند والا مردم در مهماني هاي شخصي خود ترويج خواهند کرد هر چند غلط و غير علمي. آن وقت است که ديگر کنترل صحيح اين مسئله از دست خارج مي شود.
در پايان گزارشم به جواني چاق و نسبتا کثيف برخورد کردم که در ضلع شرقي خيابان ولي عصر و تقريبا مقابل باشگاه خبرنگاران جوان توله سگهاي چند روزه را براي فروش درون جعبه اي قرار داده بود . نزديک شدم و با او صحبت کردم. جوان مي گفت : مدت سه سال است که اينجا و در کنار خيابان توله ها را در دست مي گيرم و به رانندگان ماشينهاي مدل بالا و عابران نشان مي دهم . تقريبا شبي چهار يا پنج توله مي فروشم.
از توله اي که در دست داشت پرسيدم ، گفت : اين توله از نژاد پينک چر پا کوتاه فرانسوي است. 14 سال عمر مي کنه و الان 28 روزه است. تا چهل روزگي شير مي خوره و بعدش غذاخور ميشه. قيمتش الان 20 هزار تومانه ولي وقتي بالغ بشه اندازه گربه ميشه و قيمتش در آن حالت ميشه 100 هزار تومان.
در نهايت پيش خودم فکر مي کردم که اصلا نميشه به نهايت قدرت خداوند انديشه کرد چرا که در همين موجود با اصطلاح نجس العين که مي بايست از آن پرهيز کرد چنان وفاداري نسبت به انسان قرار داده که هيچ گاه از انسان جدا نشده و هنوز هم بر وفاداري خود ايستاده است. عجب از اين تناقض.
گزارشگر : محمد زندکريمخاني
مطالب مشابه :
سگ و انگیزه های نگهداری ان در بین خانواه های ایرانی
در گذشته بهترين نژاد سگ مانند کنگال و سرابي در ايران پرورش داده مي شدند و حتي سگ گران قيمت و
نگاهی به زندگی حیوان با وفا(1)
سگ های گله و نگهبان برای مبارزه با گرگ و حیوانات وحشی در مناطق که عبارتند از سگ کنگال Kangal
برچسب :
سگ کنگال