سپاس گذاری از نعمتهای خدا

(لان شکرتم لازیدنکم و لئن کفرتم ان عذابی لشدید) موضوعی است که پیرامون این موضوع کمتر صحبت شده است و امیدواریم که توجه ها بیشتر بشود تا بدانیم شکر و سپاس در برابر نعمتهای الهی چه ثمرات و نتایج شایسته ای خواهد داشت.

بیشترین مشغله فکری انسانها در دنیا طلب روزی است و بیشترین سعی و تلاشی هم که انسانها انجام می دهند برای طلب روزی خودشان و خانواده خودشان است در حالی که اگر انسان عاقل اندکی در آیات قرآن و احادیث پیامبر عظیم الشان اسلام تامل کند می فهمد که روزی انسان تضمین شده است، نه تنها روزی انسان بلکه روزی همه مخلوقات تضمین شده است.

خدا می فرماید: (و ما من دابة فی الارض الاعلی الله رزقها) (ان الله هو الرزاق ذوالقوة المتین) هر جنبنده ای که در روی زمین است هر مخلوقی که در روی زمین است روزی او بر ذمه خدا است تنها روزی دهنده خدا است، قادر و توانا در یک لحظه به همه مخلوقاتش هر چه بخواهند عطا می کند؛ روزی مخلوقاتش را تا لحظه ای که حیات دارند می رساند.

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: ( ان الرزق لیطلب العبد کما یطلبه رجله) روزی انسان به دنبال انسان حرکت می کند در طلب و جستجوی انسان است همانطور که اجل انسان در جستجوی انسان است انسان در هر نقطه ای از روی زمین که باشد لحظه اجل که فرا می رسد اجل به سراغ او می آید پس روزی انسان تضمین شده است، خدا ضمانت کرده است که روزی شما تا زمانی که زنده هستید من می دهم زیاد شدن روزی هم دست خدا است.

هیچ کسی نمی تواند بگوید من چون زرنگ هستم تحصیل کرده هستم می توانم رزق و روزی بیشتری از دیگران داشته باشم! خیر خدا به انسانهایی که شاید سواد خواندن و نوشتن هم نداشته باشند آنچنان دروازه روزی اش را به روی آنها می گشاید که عاقلان حیران می مانند.

خداوند در آیات مختلف می فرماید: (فابتغوا عند الله الرزق و اعبدوه واشکروا له) رزق خودتان را از خدا طلب کنید اما برای اینکه رزق و روزی شما را خداوند زیاد کند و نعمتش را افزایش دهد عبادت او را انجام بدهید شکر و سپاس نعمتهای او را به جا آورید پس مشغله فکری هر مسلمان باید عبادت خدا باشد آخرتش و معادش باشد.

زیرا روزی انسان تعیین شده است شما به جنینی که در رحم مادر است توجه کنید خداوند متعال تا زمانی که در رحم مادر است از یک راه آن هم تغذیه از خون مادر به او روزی می رساند اما وقتی که متولد می شود و این راه روزی جنین قطع می شود خداوند متعال دو راه دیگر روزی را برایش آماده کرده است پستان های مادر! اگر خداوند متعال یک در روزی را می بندد درهای دیگر را با فضل و کرمش می گشاید.

حدیث قدسی است که پیامبر از پروردگارشان روایت می کنند: (یا ابن آدم تفرغ لعبادتی املا صدرک غنی و اسد فقرک و ان لا تفعل ملات یدیک شغلا و لم اسد فقرک) ای فرزند آدم فکر و هم و غم تو عبادت خدا باشد اگر این بود خداوند متعال تو را بی نیاز می کند سینه ات را قلبت را بی نیاز می کند و جلوی فقر و نیازمندی تو را می گیرد.

خدا بنده عابد خودش را محتاج دیگران نمی کند اگر این کار را نکردی هم و غم تو فقط این باشد که چگونه روزی خودت را بدست آوری و چگونه مال و ثروتی را بدست آوری من تو را مشغول می کنم و علاوه بر این جلوی فقر و نیاز تو را هم نمی گیرم؛ پس انسان مسلمان علاوه بر این که باید دنبال روزی حلال باشد باید به خدا توکل کند.

یکی از راههای زیاد شدن روزی انسان توکل بر خدا است و یکی از راههای جلب روزی انسان تقوا و پرهیزگاری است عمل کردن به دستورات خدا است خدا در قرآن می فرماید: (و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب) کسی که تقوا پیشه کند خداوند متعال او را از تنگناههای زندگی نجات می دهد و آنچنان به او روزی می رساند که خودش هم تصور نمی کند و یکی از راههای دیگر جلب روزی حلال توکل بر خدا که انسان پس از این که کار دنیا را انجام می دهد بر خدا توکل می کند.

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: (لو انکم توکلون علی الله حق توکل لرزقکم کما یرزق الطیر تغدو خاصا و تروح بطانا) اگر شما بر خدا توکل داشته باشید و بدانید که روزی شما نزد خدا است خداوند آنچنان به شما روزی می دهد همانطور که به پرندگان روزی می دهد.

مثال جالبی است برای انسانهای عاقل که بدانند و بفهمند بسیاری از مخلوقات من جمله انسان برای آینده اش مواد خوراکی را ذخیره می کنند توکلی که پرنده بر خدا دارد هیچ مخلوقی دیگری ندارد، شما پرنده گان را ببینید از آشیانه شان که خارج می شوند نه محلی برای روزی آنها تعیین شده است و نه به فکر این هستند که کجا روزی شان بدست می آید. پیامبر می فرمایند: پرنده از لانه اش خارج می شود بدون اینکه چیزی را ذخیره کرده باشد یا محلی را در نظر گرفته باشد. صبح که خارج می شود گرسنه است اما شب که بر می گردد سیر است کار پرندگان این است هیچگاه پرنده برای فردای خودش چیزی را ذخیره نمی کند.

خدا به همین نحو می فرماید: اگر شما توکل بر خدا کنید مانند پرنده خداوند روزی شما را همان طور می رساند؛ پس بر هر مسلمان واجب است که در برابر نعمتهای بیشمار الهی شکر و سپاس خدا را به جا آورد (و ان تعدوا نعمة الله لا تحصوها)اگر شما بخواهید نعمتهای خدا را شمارش کند از توان شمارش شما خارج است.

نعمتهای مادی نعمتهای معنوی نعمتهای ظاهری و نعمتهای باطنی آنقدر نعمتها خدا به ما انسانها داده است که همان طور که خدا می فرماید انسان توان شمارش نعمتها را ندارد اما شکر نعمت چگونه انجام می شود در رابطه با تعریف شکر تعریفهای مختلفی شده است علامه ابن قیم می فرماید یکی از راههای شکر و سپاس در برابر نعمتهای الهی این است که انسان به نعمتهای خدا اعتراف کند که خدا این نعمتها را به من داده است و پس از آن تسلیم دستورات خدا باشد از دستورات خدا از منعمی که به او نعمت داده است سرپیچی نکند و تعریف دیگر که بیان شده است این که قلب انسان مملو از محبت منعم باشد زیرا خدایی که این نعمتها را به ما داده است قلب انسان سرشار از محبت خدا باشد اعضا و جوارح انسان مطیع و فرمانبردار دستورات خدا باشد زبان انسان مشغول ذکر و ثنا و ستایش پروردگاری باشد که این همه نعمتها را به او داده است شکر و سپاس در برابر نعمتهابی الهی از صفات بارز انبیا است به چند آیه اشاره می کنم حضرت ابراهیم که مقام خلیل بودن را کسب می نماید خلیل خدا قرار می گیرند خدا می فرماید (ان ابراهیم کان امة قانتا لله حنیفا و لم یکن من المشرکین شاکرا لا نعمه اجتباه و هداه الی صراط مستقیم) ابراهیم یک ملتی بود پیشوایی بود که معادل یک ملتی بود تمام صفات کامل اخلاقی در او بود مطیع دستورات خدا بود مخلص بود از مشرکین نبود در برابر نعمتهای خدا شکر گذار بود خدا او را برگزید به عنوان پیامبرش به عنوان خلیل خودش برگزید و او را به راه راست هدایت کرد در رابطه با حضرت نوح خدا می فرماید (ذریة من حملنا مع نوح انه انه کان عبدا شکورا)ما به نسل کسانی که همراه حضرت نوح آنها را بر کشتی سوار کردیم و از غرق شدن نجات پیدا کردند گفتیم شکر و سپاس خدا را به جا آورید همانطور که نوح بنده شاکر و سپاس گذار خدا بود حضرت سلیمان زمانی که دستور می دهند با یک چشم به هم زدن تخت ملکه سبا را نزد او می آورند می گوید (قال هذا من فضل ربی لیبلونی ااشکر ام اکفرو من شکر فانما یشکر لنفسه و من کفر فان ربی غنی کریم) این از فضل پروردگار من است خدا با این نعمتهایی که به من داده است می خواهد مرا آزمایش کند آیا من شکر و سپاس خدا را به جا می آورم یا ناشکری می کنم خداوند متعال در آیات مختلف در رابطه با نعمتهایی که به انسانها داده است به انسانها دستور داده است که شما در برابر نعمتها شکر و سپاس خدا را به جا آورید خدا می فرماید (و لقد آتینا لقمان الحکمة ان اشکر لله و من یشکر فانما یشکر لنفسه و من کفر فان الله غنی حمید) ما به حضرت لقمان حکمت دادیم حکمتهایی که تا قیام قیامت انسانها نیاز به استفاده از آن را دارند در ازای این حکمتی که به او دادیم به او دستور دادیم که شکر و سپاس خدا را در برابر این نعمت به جا آور بعد خداوند متعال می فرماید برای این که انسان فکر نکند که خدا این همه دستور داده است در برابر نعمتهای من شکر گزار باشید خدا نیاز دارد خیر خدا می فرماید ای لقمان در برابر این نعمتی که به تو دادم شکر خدا را به جا آور اما بدان کسی که شکر و سپاس نعمت خدا را به جا آورد سود و منفعت شکر به خود او بر می گردد برای خدا سودی ندارد اگر کسی هم کفران نعمت می کند شکر نعمت خدا را به جا نمی آورد خدا غنی است بی نیاز است ستوده شده است و نیازی به شکر بندگانش ندارد همانطور که خدا نیازی به عمل من و شما ندارد (من عمل صالحا فلنفسه و من اساء فعلیها) کسی که عمل صالح انجام می دهد منفعت برای خودش است و کسی که گناه انجام می دهد ضرر به خودش بر می گردد به پادشاهی خدا هیچ نفع و ضرری وارد نمی شود پس خداوند متعال می فرماید این شکر و سپاس که در برابر نعمتهای خدا به جا می آورید سود و زیان به خود شما بر می گردد (و وصینا الانسان بوالدیه حملته امه و دمنا علی و هن و فصاله فی عامین ان اشکر لی و لوالدیک الی المصیر)ما به انسانها دستور دادیم که شکر و سپاس پدر و مادر را به جا آورند پدر و مادر خیلی زحمت می کشند جوان هایی که قدر پدر و مادرها را نمی دانند فقط به همین آیه توجه کنند خصوصا مادر نه ماه تو را حامله بوده است بعد با تمام حالتهای ضعف و سستی که داشته است تحمل کرده است رعایت کرده است که صدمه ای به تو نرسد خیلی از غذاها را که دلش خواسته نخورده است که شاید به فرزندش آسیبی برسد در ازای این همه احسان و زحمتی که پدر و مادر برای شما کشیده اند خدا می فرماید شکر و سپاس مرا و پدر و مادرت را به جای آور پس اینکه خداوند دستور می دهد شکر و سپاس مرا و پدر و مادرت را به جای آور به خاطر زحمتی است که پدر و مادر می کشند خداوند متعال به خاندان دواود دستور می دهد (اعملوا آل داود شکرا و قلیل من عبادی الشکور) شما شکر و سپاس نعمتهایی که من به شما داده ام به جای آورید اما عده ای کم شکربه جا می آورند پیامبر در دعاهایشان می فرمایند (اللهم اعنی علی ذکرک و شکرک و حسن عبادتک )خدایا مرا یاری کن و کمک کن که ذکر تو را بر زبان جاری کنم شکر نعمتهای تو را به جا آورم و عبادت تو را به نحو احسن به جا آورم پیامبر شبها آنقدر خدا را عبادت می کردند که پاهای مبارکشان متورم می شد حضرت عایشه می فرمایند من عرض کردم یا رسول الله گناهان گذشته و آینده شما آمرزیده شده است شما معصوم هستید چرا اینقدر نفستان را به مشقت می اندازید در جواب می فرمایند (افلا احب ان اکون عبدا شکورا) من هم دوست دارم در برابر نعمتهای بیشماری که خد به من داده است شکر و سپاس نعمت خدا را به جا آورم پس شکر نعمت خدا تنها با زبان کافی نیست یکی از راههای شکر و سپاس در برابر نعمتهای عظیمی که خدا به ما داده است این است که ما پای بند تکالیف شرعی خود باشیم یعنی پای بندی به نماز و روزه نوعی شکر است زکات و صدقه دادن نوعی شکر است هر عمل صالحی که انسان انجام می دهد نوعی شکر در برابر نعمتهای بیشمار الهی محسوب می شود حضرت عایشه نامه ای به حضرت معاویه می فرستند و در آن نامه می فرمایند بدان که کمترین درجه شکر و سپاس در برابر نعمتهای خدا این است که نعمتهایی را که خدا به تو داده است در راه گناه از آن استفاده نکنی مقداری فکر کنید ببینید که نعمتهایی که خدا به ما داده است در چه راهی از آن استفاده می کنیم یک شخصی رفت پیش عالمی و شکایت کرد که من چیزی ندارم و محتاج هستم عالم پرسید آیا حاضر هستی چشم نداشته باشی و میلیاردها سرمایه داشته باشی گفت خیر گفت آیا حاضر هستی زبان و تعدادی از نعمتهایی که خدا به انسان داده است یادآوری کرد و بعد گفت ای انسان ناشکر تو میلیاردها سرمایه در اختیار داری پس چشم یکی از بزرگترین نعمتهای الهی است کمترین درجه شکر در برابر این نعمت الهی این است که چشم خودمان را از نگاه کردن به حرام و ناموس دیگران حفظ کنیم این نعمت بزرگی است زبان بزرگترین نعمت الهی است و کمترین درجه شکر آن این است که ما زبان خودمان را از غیبت و تهمت و دروغ و ناسزا گفتن و همه آن الفاظ زشت و بیهوده حفظ کنیم گوش و شنوایی بهترین نعمت الهی است و کمترین شکر در برابر این نعمت الهی آن است که ما گوش خودمان را از آوازهای مبتذل و از ترانه ها و صداهای و موسیقی های نامشروع حفظ کنیم اینها همه نعمت است قصه ای است که من فقط برای اینکه درس بیاموزیم عرض می کنم قصه ای است که در احادیث پیامبر بیان شده است احادیث پیامبر یعنی وحی الهی است پیامبر هم هر آن چه را که برای ما بیان کرده اند از طرف خدا به پیامبر اطلاع داده شده است خصوصا اخبار گذشتگان سه نفر در بنی اسرائیل بودند یک نفر مبتلا به بیماری پیسی بود یک نفر سرش اصلا مویی نداشت و یک نفر هم نابینا مادرزادی بود این سه نفر مرتب دعا می کردند که خدایا این بیماری ما را شفا عنایت بفرما و محتاج هم بودند و مال و ثروتی عنایت کن تا نیازی به دیگران نداشته باشیم خداوند متعال فرشته ای را نزد فردی که مبتلا به بیماری پیسی بود فرستاد او دستش را بر بدنش کشید و بیماری اش خوب شد و خداوندپوست زیبایی به او داد و فرشته از او سوال کرد از مال دنیا چی دوست داری به تو بدهم گفت شتر شتر حامله ای را به او داد و این شتر چند سالی زاد و ولد کرد تا این شخص صاحب گله ای از شتر شد فرشته نزد دومی آمد و دستی به سرش کشید موهایی زیبایی رویید و گفت از مال دنیا چی دوست داری گفت گاو او گاوی به او داد و نزد سومی آمد و دست به چشمانش کشید و بینا شد و گفت چی دوست داری گفت گوسفند و بعد چند سال اولی صاحب گله ای شتر و دومی صاحب گله ای گاو و سومی صاحب گله ای گوسفند شد خداوند برای امتحان و آزمایش آنها همان فرشته را به صورت فقیری نزد آن سه نفر فرستاد تا ببیند این سه نفر چقدر شکرگزار هستند نزد اولی آمد و گفت من فقیر و محتاج هستم آن خدایی که به تو پوست زیبایی و این همه شتر داده است به من کمک کن گفت من این مال و ثروت را از پدرم به ارث برده ام و زحمت کشیدم تا این مال و ثروت را بدست آوردم فرشته گفت اگر دروغ می گویی خدا تو را به حالت اول درآورد به همان حالت اول درآمد تمام شترها از بین رفت دومی که مونداشت نزد او آمد و گفت به نام خدایی که این موهای زیبا را به تو داده است این همه گاو به تو داده است به من کمک کن گفت اینها همه ارث پدرم هست و من زحمت کشیدم فرشته گفت اگر دروغ می گویی خدا تو را به حالت اول درآورد همان طور شد و نزد سومی آمد و گفت تو را به همان خدایی که به تو چشم و این همه گوسفند داده است به من کمک کن گفت بله من چشم نداشتم خدا به من چشم داد و ثروتی نداشتم و فقیر بودم خدا به من این همه گوسفند داد هر چقدر که دلت می خواهد بردار و هر چقدر می خواهی بگذار و فرشته گفت من فرشته ای از جانب خدا هستم برای آزمایش شما سه نفرآمده ام آن دو نفردر امتحان مردود شدند اما تو موفق شدی خداوند متعال بعضی وقتها انسانها را این طور آزمایش می کند گاهی انسان را خدا با ضررها و زیان ها امتحان می کند اگر انسان در برابرمصیبت ها بتواند صابر باشد و جزع و فزع نکند به مخلوق خدا شکایت نکند و در برابر نعمتهای الهی شکر گزار باشد خداوند متعال نعمتش را افزایش می دهد همان طور که عرض کردم شکر در برابر نعمتهای الهی بر هر مسلمان واجب است اما شکر درجاتی دارد گاهی شکر ممکن است با قلب باشد قلبش که یکی از بزرگترین نعمتهای الهی است از بخل و کینه و حسد و سوءظن و عداوت پاک گرداند قلب باید مملو از اخلاص و محبت خدا و پیامبر باشد و توکل بر خدا داشته باشد در قلبش امید و رجاء نسبت به خدا باشد ترس از عذاب خدا داشته باشد نوع دوم شکر با زبان این است که انسان تا می تواند دیگران را به آن چه که خیر و صلاح آنها است راهنمایی کند امر به معروف و نهی از منکر کند اگر سخنی نیکی می داند به دیگران بیاموزد در همه حالتها سعی کند زبانش را با گناه آلوده نکند مشغول ذکر خدا باشد نوع سوم شکر شکر با اعضا و جوارح انسان است که اعضا و جوارح انسان مطیع و فرمانبردار دستورات خدا باشد و یکی از بدترین کفران نعمت و ناسپاسی همین است که انسانهایی در مسجد تشریف می آورند اما مشغول حرف زدن هستند.

سپاس گذاری از نعمتهای خدا

مطالب مشابه :

صفحه سپاس پایان نامه

سپاس گذاری از نعمتهای خدا

اس ام اس های جدید تبریک سپندارمذگان

صندوق سپاس بورس را به بانک تبدیل می کند

مبادی العربیه