مقاله

باسمه تعالی

مقدمه

نرخ آبستنی گاوها ی شیرده از مهمترین شاخص های موثر بر اقتصادی بودن واحدهای پرورش دام محسوب می شود .تغذیه استاندارد بویژه پروتئین جیره یکی از عوامل موثر بر آبستنی دام ها به حساب می آید . افزایش پروتئین جیره باعث افزایش تولید شیر ومصرف خوراک می شود که این روش تغذیه ای منجر به کاهش باروری می شود. همزمان با افزایش تولید شیر ، سیر نزولی در باروری گاوهای شیری اتفاق می افتد که این می تواند ناشی از مشکلات تغذیه ای در دوران قبل وپس از زایش باشد.

اثرات کمبود مواد مغذی وتغذیه نامناسب روی عملکرد تولید مثلی در گاوهای شیرده

ارتباط بین تغذیه وتولید مثل موضوعی است که روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود.تحقیقات اولیه ثابت کرد که تعذیه نقش مهمی در تولید مثل ایفا می کند ، اما در بیشتر موارد کمبودهای شدید تغذیه ای باعث مشکلات تولید مثلی می شود.بر همین اساس توصیه می شود که گاوها را با توجه به حداکثر تولید شان تغذیه نمایید .( جیره را براساس حداکثر تولید دام بالانس نمایید ) تانیازهای تغذیه ای برای تولید مثل به اندازه کافی تامین شود .تولید مثل موفق به تامین نمودن ماکرو ومیکروهای تغذیه ای بدن دام بستگی دارد . این مقاله روی نقش های کاربردی فسفر، ویتامین آ وبتا کاروتن ، پروتئین ، انرژی وسایر مواد ونقش آنها در مراحل تولید مثلی تاکید کرده است .هنوز به طور کامل مشخص نیست که کمبودهای تغذیه ای می تواند تولید مثل را محدود کند ، یا اختلالی درمکانیسم آنها به وجود آورد ویا به چه میزان از این مواد برای تولید مثل مطلوب ، مناسب می باشد.

مصرف ناکافی انرژی ، پروتئین ، ویتامین ، عناصر معدنی ماکرو – میکروهمگی روی کاهش عملکرد تولید مثلی موثر می باشند .از عوامل تغذیه ای ذکر شده روی عملکرد تولید مثلی شاید عدم بالانس انرژی یکی از مهمترین فاکتورهای مرتبط با عملکرد پایین تولید مثلی در گاو باشد.سورت وادامس (1988) استفاده های متابولیکی انرژی درنشخوارکنندگان بر اساس رتبه بندی درهر حالت فیزیولوژیکی وبر اساس اهمیت به صورت زیر تعیین کردند:

1- متابولیسم پایه 2 - فعالیت 3- رشد 4- ذخایر انرژی 5- آبستنی 6- شیردهی 7- ذخایر اضافه شده انرژی 8- جرخه فحلی وشروع آبستنی 9- ذخایر اضافی انرژی

براساس لیست فوق کسب انرژی جهت تولید مثل سریعاً به خطر می افتد زیرا انرژی درمرحله اولیه به تامین رشد وذخایر بدنی وشیر خواهد پرداخت وسپس به سمت تولید مثل پیش می رود .

برای پرورش دهندگان کوتاه بودن فاصله گوساله زایی وآبستنی به موقع از اهمیت خاصی برخوردار می باشد .اما در گله هایی که فاصله گوساله زایی بیشتر از 60 روز است احتمال داشتن فاصله گوساله زایی یکساله بسیار سخت به نظر می رسد .(سورت وهمکاران 1990 ) بنابر این اهداف ما ارزیابی روشهای کاربردی جهت بالا بردن نرخ آبستنی ، ممکن است که در آینده نزدیک به نتیجه برسد.

امروزه با توجه به اینکه از برنامه های تغذیه ای مختلف جهت تغذیه گاوهای شیری استفاده می شود ، کمبود بعضی از مواد مانند عناصر معدنی کم مصرف ، ناکافی بودن ویتامین ها ، کمبود انرژی وپروتئین ومصرف بیش از حد پروتئین می تواند زمینه ناباروری وعملکرد پایین تولید مثلی رابه همراه داشته باشد.اطلاعات کمی در مورد کمبودهای شدید یا خفیف موادمغذی روی عملکرد تولید مثلی در دسترس می باشد.ولی حداقل در مورد اثرات طولانی مدت کمبودهای خفیف بعضی از مواد مغذی واثرات متقابل آنها مانند عناصر کم مصرف ، وتغذیه بیش از حد بعضی از مواد مغذی اطلاعاتی بدست آمده است.

زمانی که مشکلات تولید مثلی را در گله های گاو شیری مورد مطالعه قرار می دهیم به مبحث تغذیه باید توجه ویژه ای نماییم .دو اصل مهم درمورد ارتباط بین تغذیه وتولید مثل راهمیشه بایددرذهن خود داشته باشید:

1- تغذیه تنها یکی از علل بروز مشکلات تولید مثلی می باشد ، ونباید به سایر عوامل مرتبط با تولید مثل بی توجه بود .عوامل دیگر غیر از تغذیه شامل : عدم تشخیص به موقع فحلی ، عدم رعایت اصول بهداشتی و...می باشد .

2- به طور نسبی شناخت دقیقی از ارتباط بین تولید مثل وتغذیه واثر متقابل این دو وجود ندارد ، بهترین توصیه ها دراین مورد بالانس نمودن جیره ها براساس انرژی ، پروتئین ، مواد معدنی وویتامین ها درحد مطلوب واستفاده از مواد باکیفیت درجیره می باشد که دراین مورد نیاز به آنالیز دقیق مواد خوراکی مصرفی می باشد.

فاکتورهای تغذیه ای موثر در تولید مثل

دربیشتر فارمهای شیری انرژی مهمتری فاکتور تغذیه ای مهم وتاثیر گذار برروی عملکرد تولید مثلی می باشد .ارائه انرژی ناکافی درتلیسه ها وگاوها دراوایل دوره شیردهی ( به علت بالانس منفی انرژی ) باعث کاهش عملکرد تولید مثلی دراین دام ها می شود. مصرف اضافی انرژی دراواخر دوره شیردهی ودوره خشکی باعث چاق شدن دام ، که نتیجه آن کاهش عملکرد تولید مثلی دردورهای بعدی می باشد . دردهه 1960 مشخص شد که انرژی ناکافی بلئغ رابه تاخیر می اندازد . وهمچنین باعث کاهش تولید اسپرم ، آنستروس طولانی وافزایش آنستروس بعد از زایمان می شود .همچنین درتحقیق دیگری مشخص شد که کمبود انرژی اثرات زیان بارتری بروی تولید مثل نسبت به کمبود پروتئین دارد .هر چند که درهنگام مصرف جیره با پروتئین کم ، میزان مصرف کاهش می یابد که در نتیجه درجیره های با کمبود پروتئین به طور خودبخودی کمبود انرژی نیز رخ می دهد .

زمانی که تلیسه ها با مقدار ناکافی انرژی تغذیه می شوند ، مدت زمان دیرتر به بلوغ خواهند رسید .اگر تلیسه ها با همین جیره دارای کمبود انرژی به تغذیه ادامه دهند ممکن است چرخه فحلی آنها به طور طبیعی شروع شود یا اینکه چرخه فحلی آنها متوقف شود. به عنوان مثال چنانچه تلیسه ها باعلوفه های با کیفیت پایین ( در فصل زمستان ) تغذیه شوند ، به طور حتم آنها دراواخر زمستان علائم فحلی را از خود بروز نمی دهند اما به محض اینکه به علوفه تازه مرتعی یا مواد دانه ای دسترسی پیدا می کنند ، به علت مصرف کافی انرژی چرخه فحلی آنها دوباره شروع به فعالیت طبیعی خود می نماید.

اغلب گاوهای پرتولید دراوایل دوره شیردهی دربالانس منفی انرژی قراردارند ، زیرا دراین زمان گاوها قادر نخواهند بود به اندازه نیاز خود ماده خشک مصرفی جهت حداکثر تولید مصرف نمایند ( مصرف ماده خشک کاهش می یابد ) که درنتیجه بالانس منفی انرژی ، دام از انرژی موجود دربافتها استفاده میکند که اثرات قابل مشاهده آن کاهش وزن دراوایل دوره شیر دهی می باشد.

اثرات بالانس منفی انرژی باعث نقصان وکاستی در عملکرد تولید مثلی دام می شود . کرونل مطالعاتی را روی بالانس منفی انرژی درگاوها ی پر تولید انجام داد ، نتایج این تحقیقات نشان داد که برگشت فعالیت طبیعی چرخه فحلی به بالانس منفی انرژی درسه هفته اول دوره شیردهی دراین گاوها بستگی دارد ، افزایش مدت زمان بالانس انرژی دراوایل دوره شیردهی باعث افزایش مدت زمان اولین تخمکریزی می شود.

گاوهای تغذیه شده با جیره های با کمبود انرژی دارای فحلی های خاموش بیشتری بودند . دیگر تحقیقات نشان می دهد که پایین بودن بازده آبستنی وافزایش گوساله زایی با کاهش شدید وزن دراوایل دوره شیردهی (به علت بالانس منفی ) مرتبط است .دریک مطالعه ، میزان بازده آبستنی درگاوهایی که درحال افزایش وزن بودن (بالانس مثبت ) 67% بود، درحالی که میزان بازده آبستنی درهمان گاوها درزمانی که در بالانس منفی انرژی بودند به 44% رسید.

درمطالعات اخیر کرونل تغییرات وزن بدن (BCS) بین گوساله زایی تا 2-3 هفته بعد از زایمان تعیین شدبراساس ضریب چاقی لاغری که درویرجینیا تعیین شد ، دراین مطالعه گاوهایی که حداقل BCS را (کمتر از یک ) داشتند فاصله اولین تخمکریزی واولین فحلی درآنها با هم زیاد بود که به تبع آن بازده آبستنی برای اولین تلقیح درآنها پایین بود وباعث افزایش تعداد روزهای باز درآنها می شد.

کمبود انرژی باید به عنوان مشکل درگاوها دراوایل دوره شیردهی که باکاهش شدید وزن همراه است ، مورد توجه قرارگیرد به طور حتم دراینگونه گاوها فعالیت چرخه فحلی در30-40 روز بعد از زایمان طبیعی نخواهد بود .

مصرف بیش از اندازه انرژی درطی اواخر دوره شیردهی ودوره خشکی درگاوها باعث مشکل چاقی دردامها می شود. گاوهایی که بیش از حد چاق شده اند درزمان زایمان با احتمال بیشتری مستعد جفت ماندگی ، عفونت های رحمی ، وکیست تخمدانی می باشند .دراین گاوها همچنین احتمال خطر اختلالات متابولیکی ، وکاهش بیشتر در مصرف ماده خشک مصرفی وجود دارد . که همه این مشکلات درنهایت منتج به کاهش عملکرد تولید مثلی دردام می شود.

ارتباط بین تولید مثل وتولید شیر

ارتباط بین سطح تولید شیر وتولید مثل ، موضوعی است که این روزها بحث درمورد آن زیاد می باشد . اطلاعات بدست آمده از گله های مورد تحقیق دربعضی از دانشگاههای سراسر دنیا پیشنهاد کرده که گاوهای تولید بالا عملکرد تولید مثلی پایینی درمقایسه با هم گله ایهای خود که شیر کمتری تولید می کنند ، ندارند . هرچند مطالعات اخیر پیشنهاد کرده که دربعضی از گله ها (نه درهمه آنها ) گاوهای تولید بالا راندمان تولد مثلی پایین تری داشتند . درمطالعه از 22 گله گاو درشهر نیویورک درصد بازده آبستنی به ازای اولین تلقیح در60 روز اول در گاوهایی که به طور متوسط 40 کیلو گرم شیر در روز تولید می کردند حدود 60% بود .درمقابل بازده آبستنی درگاوهایی که 65کیلو گرم شیر در روز تولید می کردند حدود 25% بود .

منابع :

کتاب پرورش گاوشیری دکتر ضمیری

کتاب تغذیه دام مکدونالد

گردآورنده: افشین یارمحمدی سرگروه آموزشی اموردام خراسان شمالی

مقاله

مطالب مشابه :

مقاله

تاريخچه آموزش و پرورش بجنورد

فراخوان طرح های خلاق وشیوه های نو آموزشی

طرح آموزش همرا با تولید

مقاله

پارک لاله آشخانه مرکزشهرستان مانه وسملقان(۲)

نامه يک دبيربه رئيس آموزش وپرورش درگز

رونمايي دوباره از مشکلات مانه و سملقان؛ وسيع ترين شهرستان استان

بستر سرمایه گذاری را در خراسان شمالی فراهم کنید

نه هرکه چهره برافروخت دلبری داند