مسکن : آتش زیر خاکستر

 آیا آشفتگی در بازار طلا و ارز باعث آرامش قیمت‌ها در بازار مسکن می‌شود؟

 بازار ارز و سکه این روزها بسیاری از معادلات اقتصادی را به هم زده است. شاید تا همین چند وقت پیش کسی گمان نمی‌برد که روزی در اقتصاد ایران هر دلار به یک‌هزار و ۶۰۰ تومان برسد و هر سکه بهار آزادی نیز به ۷۰۰ هزار تومان نزدیک شود. این اتفاق اما رخ داد تا شاید بار دیگر به اثبات برسد در اقتصاد ایران جایی برای تحلیل‌های محکم و باثبات وجود ندارد چون به قول برخی از کارشناسان، در این اقتصاد، دولت جریان برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را بر عهده دارد که خود به اندازه کافی نقش یک فعال سنگین‌وزن اقتصادی را ایفا می‌کند.

به هر حال اما این روزها، روزهای دلار و سکه است و اقتصاد ایران یک غایب بزرگ به نام مسکن دارد. البته اینکه گفته می‌شود مسکن غایب است اصلا به معنای آن نیست که در بازار مسکن سکوت قیمتی شکل گرفته است، بلکه کارشناسان بر این باورند که با وجود کاهش ترافیک در بازار مسکن فقط از ابتدای سال‌جاری نزدیک به ۳۵ درصد بهای مسکن با افزایش قیمت همراه بوده است. غیبت مسکن بدون شک ناشی از عدم حضور این بازار در اوج هیاهوی شکل‌گرفته در اقتصاد ایران است. حدود شش سال پیش که برنامه‌های دولتی اقتصاد در ایران یک‌مرتبه تا حد زیادی به سمت گسترش نقدینگی و باز کردن کیسه منابع بانکی تغییر مسیر داد، بهای مسکن تا ۵۰۰ درصد افزایش یافت و در هر حوزه‌ای از اقتصاد نامی از مسکن نیز مانور می‌داد. به عبارتی می‌توان گفت در آن روزها اقتصاد ایران را همه با نام مسکن می‌شناختند. اواخر سال ۸۴ تا پایان سال ۸۶ را کسی از یاد نمی‌برد. قیمت‌های مسکن چنان باشتاب صعودی شده بودند که برخی از کارشناسان می‌گفتند بازار مسکن اقتصاد را در مشت گرفته است. این اتفاق اکنون در بازار طلا و ارز رخ داده است و باز هم صاحب‌نظران اقتصادی با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه اقتصاد به نقد روند قیمت‌ها در بازار طلا و ارز اقدام می‌کنند. در حال حاضر صاحب‌نظران اقتصادی با جدیت بر این باورند که سوداگری دولتی‌ها، دلیل اصلی گرانی در بازار پول و طلاست و از سوی دیگر اصالت اقتصادی این دو بازار را نسبت به بازار مسکن با وزن بسیار کمتری ارزیابی می‌کنند. ظاهرا فرار سرمایه به سمت بازار دلار و طلا باعث نگرانی صاحب‌نظران اقتصادی شده است. آنها می‌گویند این مساله توان تولید را در بازار مسکن کاهش می‌دهد و بازگشت دوباره سرمایه‌ها به این بازار همراه خواهد بود با گرانی شدید و افسارگسیخته قیمت‌ها. در این‌باره نادر هوشمندیار به شرق می‌گوید: «مسوولان اقتصادی دولت باید پاسخگوی گرانی در بازار طلا و ارز باشند. آنها باعث شده‌اند که یکی از بزرگ‌ترین سوداگری‌های اقتصادی در بازار بدون اصالت طلا و ارز شکل بگیرد و از سوی دیگر بازارهایی با پشتوانه تولید درگیر فقدان نقدینگی باشند.» وی ادامه می‌دهد: «‌ای کاش این تقلای اقتصادی در بازار مسکن رخ داده بود. اگر بازار مسکن با چنین جابه‌جایی سرمایه مواجه می‌شد، تولید در این بازار نیز می‌توانست به خوبی روی پا بایستد و بار بزرگی از روی دوش قیمت‌ها بردارد.» هوشمندیار می‌گوید: «در شرایط فعلی سرمایه‌ها موقتا میهمان بازار ارز و طلا هستند. این احتمال بسیار وجود دارد که در صورت سیر شدن اشتهای سوداگری دولت قیمت‌ها دوباره به سمت بازاری با پشتوانه محکم‌تر نظیر مسکن بازگردد که در این صورت هیچ تضمینی برای ثابت ماندن قیمت‌ها وجود ندارد.» این استاد دانشگاه همچنین می‌گوید: «البته در حال حاضر نیز قیمت‌ها در بازار مسکن اوضاع خوبی ندارند. یعنی این‌گونه نیست که چون ترافیک در بازار طلا و ارز شکل گرفته است، قیمت‌ها در بازار مسکن آسوده و آرام شده باشند بلکه در همین مدت و در چند ماه گذشته نیز بهای مسکن رشد قیمتی زیادی را مزمزه کرده است.» وی ادامه داد: «این اتفاق نشان می‌دهد که شاخص قیمت‌ها در بازار مسکن آماده است تا جهش بزرگی را به ثبت برساند که با بازگشت گریز‌ناپذیر سرمایه‌ها به بازار مسکن این اتفاق رخ می‌دهد.» در این راستا بیت‌الله ستاریان- عضو هیات علمی دانشگاه تهران- نیز معتقد است: با بروز نوسان در بازار ارز و سکه، سرمایه‌ها جذب این بازارها می‌شوند و این وضعیت تا زمانی که نرخ ارز از ثبات برخوردار شود، ادامه خواهد داشت. وی در ادامه با اشاره به اینکه پس از برقراری ثبات در این بازارها، سرمایه‌ها به یک‌باره به سمت بازار ملک بازمی‌گردند، خاطرنشان کرد: به‌نظر می‌رسد این وضعیت تا اردیبهشت‌ماه رخ دهد که در این صورت قیمت ملک به شدت بالا خواهد رفت. این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه قیمت ملک از ابتدای سال تاکنون از افزایش ۳۵ درصدی برخوردار شده است، افزود: ‌به‌نظر می‌رسد تا پایان سال قیمت‌ها حدود ۲۵ درصد بالا برود. ستاریان با بیان اینکه اکنون رکود تورمی در این بخش حاکم است، تصریح کرد: نرخ ارز و طلا نیز به صورت تصنعی ثابت مانده بود که اکنون در حال افزایش است. وی همچنین معتقد است در مورد مسکن نیز فنر قیمت‌ها هنوز بسته نگه داشته شده است اما این وضعیت تا ابد ادامه نخواهد داشت. این کارشناس اقتصاد مسکن همچنین تاکید کرد بررسی‌ها طی ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد که میزان افزایش قیمت ملک نسبت به ارز و سکه بسیار بیشتر بوده است. بر اساس این گزارش در سال ۸۰، یک واحد آپارتمان مسکونی در منطقه پونک با قیمت متری ۲۱۷ هزار تومان، سکه تمام‌بهار آزادی حدود ۶۱ هزار تومان و قیمت دلار آمریکا حدود ۹۳۰ تومان به فروش رسیده است. این در حالی است که در سال ۸۵ قیمت همان واحد مسکونی به متری ۷۰۰ هزار تومان، سکه تمام‌بهار آزادی به ۱۶۴ هزار تومان و دلار آمریکا تقریبا همان قیمت بوده است. همچنین قیمت این واحد مسکونی اکنون به حدود دو میلیون تومان، سکه بهار آزادی ۶۳۵ هزار تومان و دلار آمریکا به هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری در بازار طلا و سکه پرسودتر از بخش مسکن است و از آنجا که به سرمایه کمتری نیاز دارد استقبال از آن هم بیشتر خواهد بود. البته باید به این مساله نیز توجه کرد که دولت با اجرای طرح مسکن مهر و اتخاذ سیاست‌های انقباضی به شدت سعی در کنترل قیمت مسکن دارد و ممکن است اتفاق تاریخی افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن در سال ۸۶ برای بار دیگر تکرار نشود.البته کارشناسان معتقدند دوران فشرده بودن این فنر سرانجام به سر می‌رسد. 

دکتر نادر هوشمندیار - روزنامه شرق