خواندني‌های‌ ثبت احوال

موضوع آمار و ثبت احوال در اروپا، پس از قرون وسطي آغاز شد. سوئد در سال ۱۷۴۸ مصادف با ۱۱۲۷ شمسی(سال مرگ نادرشاه) و فرانسه و انگليس از سال ۱۸۰۱ ميلادي شروع به سرشماري اتباع کشورشان نمودند. ايالات متحده آمريکا نيز در سال ۱۷۹۰ اقدام به اين كار كرد.

در ايران يكم مهر ۱۲۹۷ بنا به تصويب هیأت دولت (دوره‌ي احمدشاه)، اداره‌ي سجل احوال در وزارت كشور تأسيس شد. از آن تاريخ، اولين بار در شهر تهران مأمورين شهرداري با تنظيم اسناد و توزيع شناسنامه بين مردم، مبادرت به ثبت وقايع چهارگانه در دفاتر مربوط كردند. (برگرفته از سايت سازمان ثبت احوال)

اولين سند براي دختري به نام فاطمه ايراني در حوزه‌ي سرچشمه تهران و در تاريخ ۳ دي‌ ۱۲۹۷ صادر شد و ثبت احوال طی ۱۰ سال در تمام استان‌ها و شهرستان‌های بزرگ دایر و فعال شد. (تصوير زير)

قانون مصوب 24 خرداد 1304 نيز مقرر نمود از تاريخ تأسيس اداره‌ي ثبت احوال در هر منطقه، تمام اتباع ايران بايد شناسنامه بگيرند و به دنبال آن وزارت كشور اداراتي به نام اداره سجل احوال در شهرستان‌ها داير و شروع به صدور شناسنامه و ثبت وقايع مزبور نمود.

در خرم‌آباد نيز مأمورين ثبت، كار خود را در تاريخ ۴ بهمن ۱۳۰۵ خورشيدي با مراجعه به درب منازل آغاز نمودند. سرپرست هر خانواده با ذكر نام تك تك اعضا، سال تولد آن‌ها، نام پدر و مادر، شغل خود و پدرش، به انضمام اطلاعاتي كه توسط دو نفر شاهد تأييد مي‌شد براي افراد برگه هويت اخذ مي‌نمودند.

نام خانوادگي افراد را نيز برگرفته از نام پدربزرگِ فردِ سرپرست خانوار، شغل يا منصب اجدادي، طايفه، شهر يا قريه محل سكونت و ... انتخاب و ثبت نمودند. كار ثبت از محله‌ی درب دلاكان آغاز شد و ۳ سند اول به نام افراد ذيل كه اكثراً از اهالي اين منطقه بودند ثبت شد:

۱_ فضل‌الله جهان‌شاه فرزند: ميرزاجعفرخان

۲_ عباس توكلي فرزند: زكي

۳_ دلبر توكلي فرزند: حسين

جهانشاه از صاحب منصبان قشون نظامی در لرستان بوده است. وی متولد سال ۱۲۷۵ است. تصویر سند مربوط به جهانشاه که ۴ بهمن ۱۳۰۵ در حوزه ثبت احوال خرم‌آباد براي او ثبت شده است (برگرفته از وب‌سايت اداره كل ثبت احوال لرستان- آذر ۱۳۸۸):

شماره شناسنامه افراد تا ابتداي سال ۱۳۱۷ به ترتیب شناسنامه گرفتن براي آنها در حوزه ثبت احوال خرم‌آباد بوده است. مثلاْ کسی که شماره شناسنامه‌اش ۶۷۸ صادره از خرم‌آباد قبل از سال ۱۳۱۷ است، ششصد و هفتاد و ششمين نفري است كه براي او در خرم‌آباد شناسنامه صادر شده است.

از سال ۱۳۱۷ به بعد، شماره شناسنامه بر اساس متولدين همان سال از شماره يك داده مي‌شد، يعني كسي كه اوايل فروردين ۱۳۱۷ به دنيا مي‌آمد و برايش شناسنامه مي‌گرفتند، شماره شناسنامه‌اش يك مي‌شد و به همين ترتيب تا آخر سال(اسفند) به افراد شماره شناسنامه اختصاص داده مي‌شد.

البته ترتیب شماره‌گذاري سندها در آغاز كار ثبت احوال خرم‌آباد، دليل بر زودتر گرفتن شناسنامه توسط افراد نيست، بلكه بر اساس ترتيب مراجعه‌ي مأمورين ثبت احوال بوده است. جالب اين كه اهالي شهر، در آغاز روي خوشي به اين كار نشان نداده و تصور مي‌نمودند حكومت براي بررسي امور مالياتي قصد انجام اين كار را دارد!

بنا بر اطلاعات مندرج در وب‌سایت اداره کل ثبت احوال لرستان(سال ۱۳۸۸) تاريخ تنظيم اولين سند سجلي در شهرهاي مختلف لرستان به شرح زير است:

خرم‌آباد = ۴ بهمن ۱۳۰۵ بروجرد = ۸ دي ۱۳۰۵ اليگودرز = ۱ مهر ۱۳۰۷

دورود = ۱۰ آذر ۱۳۱۰ سلسله = ۵ شهريور ۱۳۱۱ دلفان = ۱۶ خرداد ۱۳۱۲

كوهدشت = ۵ شهريور ۱۳۱۱ ازنا = ۲۳ مهر ۱۳۶۸ پل‌دختر = ۲۰ مهر ۱۳۶۸

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اسامي رؤساي ثبت احوال لرستان:

اولين رئيس احصائيه و ثبت احوال لرستان علی‌نقی مبشر بود كه در سال ۱۳۰۵ به اين عنوان منصوب شد. سال ۱۳۱۷ عماد در اين منصب بوده است.

نکته جالب این که سال ۱۳۳۰ بنا بر اختلافات و دخالت‌های نمایندگان وقت لرستان در مجلس شورای ملی، ثبت احوال لرستان براي مدتي داراي دو رئيس به صورت هم‌زمان بوده است! (شماره ۲ نشريه طليعه لرستان، سال ۱۳۳۰)

شخصی به نام موسي کاظمی تا ۲۰ تیر ۱۳۳۲ رئیس ثبت احوال لرستان بوده که از اين تاريخ به آبادان منتقل شده است. پس از وي از ۲۱ تير ۱۳۳۲ علي داور فرزند غلام‌علي‌خان اميرهمايون بيرانوند به مدت ۹ سال رئيس اداره بود.

بعد از همايون نيز محمدباقر متيني، غلام‌حسين حسامي، بهرامي، عقيلي، اويس يارويسي، علي منوچهري، حسن مهين‌فر، خدابخش اویسی، ابراهيم توفيقي، ناصر عبدالهي، احمد وكيلي، محمدجعفر شفيع‌زاده، يدالله مظاهري(سرپرست)، نصرالله كبيري، علي‌مراد ساكي، محمدحسين متقي، يدالله مظاهري(سرپرست براي مرتبه دوم)، حميد حدادقناعتي، سيدعلي طباطبايي و از ۸ شهریور ۱۳۸۲ تا ۱۹ اردي‌بهشت ۱۳۹۱ عزيز(مرشد) شلال‌نژاد مدير كل ثبت احوال لرستان بوده‌اند.

آخرين مدير كل ثبت احوال لرستان از ۲۰ اردي‌بهشت ۱۳۹۱ حسين ميردريكوندي است.

رؤساي ثبت احوال شهرستان خرم‌آباد از آغاز ۱۴ شهريور ۱۳۴۸ حسين دبيريان و پس از وي به ترتيب رساپور، حسين دبيريان(بار دوم)، بهروز مشير، غفاري، محسن نوري، هوشنگ پورسرتيپ، يارالله مرادي، سالار فولادوند، مراد گراوند، غلام‌رضا بشيري(سرپرست) بوده و از ۳ مهر ۱۳۸۱ تا كنون هوشنگ شفيعيان رئيس ثبت احوال خرم‌آباد است. (با تشكر از آقاي صادق خدادادي معاون اداره كل ثبت‌احوال لرستان به خاطر ارائه فهرست رؤساي استان و شهرستان)

البته در سال ۱۳۸۸ شعبه دوم ثبت احوال خرم‌آباد در جنوب شهر افتتاح شد و از ۱۹ خرداد ۱۳۹۰ اداره ثبت احوال خرم‌آباد به دو ناحيه تقسيم شد كه شفيعيان براي مدت دو سال رئيس شعبه دوم و ولي الله جمشيدي رئيس شعبه اول بودند. در مردادماه ۱۳۹۱ مجدداً شفيعيان رئيس شعبه يكم در بلوار ولي‌عصر(عج) شد.

علاقه‌مندان و محققين می‌توانند جهت كسب اطلاعات بيش‌تر به ساختمان محل نگهداري گنجينه‌ي ثبت احوال واقع در سازمان ثبت احوال خيابان امام خميني تهران روبه‌روي فروشگاه اتكا مراجعه نمايند. در اين مركز اسناد قديمي و جالب ثبت احوال قرار دارند. لينك مركز گنجينه ثبت احوال ايران:

http://www.sabteahval.ir/default.aspx?tabid=40

خواندني‌های‌ ثبت احوال

مطالب مشابه :

پیدا کردن شماره تلفن افراد با دانستن نام و نام خانوادگی آنها

روش پیدا کردن نشانی و آدرس افراد با داشتن نام و نام خانوادگی

خواندني‌های‌ ثبت احوال

پاسخ به مهمترین سوالات در مورد یارانه ها

تعویض شناسنامه جدید

روش ثبت نام اینترنتی کارت منزلت

پاسخگویی به پرسشهای مرحله سوم طرح واگذاری سهام عدالت