تير ماه و روزهاي گرو بندي كبوتر بازان

پرواز كبوترهاي ايراني به ويژه اوج گرفتن آنها را هيچ نژادي از كبوترها ندارد. كبوتران قاصد كيلومترها راه را در شب و روز پرواز مي كنند ولي هرگز اوج نمي‌گيرند ولي كبوترهاي ايراني بر روي فضا و خانه خود اوج مي‌گيرند و گاهي به كيلومترها دورتر از خانه در هوا مي‌روند و به اصطلاح كبوتربازها (دو مي‌روند) ولي باز برمي‌گردند و پس از گذشتن از روي خانه و بازي كردن بر فراز آن مجدداً به سوي ديگر پر مي‌گشايند.
كبوتر ساعاتي متوالي در هوا مي‌ماند پريدن 14 ساعت الي 16ساعت به كرات از كبوترها ديده شده است پيش‌ آمده كه كبوتري پس از 48 ساعت پرواز به لانه برگشته در حالي كه وضعي نزار از نظر گشنگي و تشنگي و خستگي مفرط پيدا كرده بود.
گروبندي
از رسوم رايج بين كبوتربازها رسم گروبندي در روزهاي اول تا پانزدهم تير ماه است اين رسم هنوز هم در تهران وجود دارد و احتمالاً كبوتربازان قم، كاشان و قزوين نيز اين رسم ميانشان رايج است.«گروبندي» نوعي شرط بستن روي كبوتر است و انتخاب روزهاي اول تابستان بدان دليل است كه بلندترين روزهاي سال و احتمالاً گرمترين آنهاست و نيز احتمال بارندگي در اين چند روز بسيار كم است.
كبوتربازها كه به داشتن كبوترهاي خوب مباهات دارند براي انتخاب بهترين كبوتر كه بيشترين ساعت پرواز را داشته باشد شرط‌بندي مي‌كنند و اين شرط‌بندي با مراسم خاصي توأم است.
داوطلبان به پيشكسوت شناخته شده‌اي رجوع مي‌كنند، مقام پيشكسوتي درست به مثابه مقام پهلواني يا مرادي در بين پهلوانان و دراويش است،‌ حرف او حجت است. و احترام او بر همه واجب چه بسا كه اين پيشكسوت از نظر موقعيت اجتماعي بسيار كمتر از ديگر كبوتربازان باشد، في‌المثل در ميان كبوتربازها ممكن است صاحب مقامي هم وجود داشته باشد ولي پيشكسوت يك لاقباي تهي دست، حرمتش همچنان محفوظ خواهد بود.
پيشكسوت روي پر همه كبوترهايي را كه قرار است پرواز كنند مهر خود را مي‌زند و آنها را تأئيد مي‌كند و مبلغ گروبندي نزد او سپرده مي‌شود و قرار پرواز دادن كبوتر هريك را او معين مي‌كند. قاعدتاً روزهاي مقرر يك روز در ميان تعيين مي‌شود.
در روز مقرر همه گروبندها و پيشكسوت به منزل كسي مي‌روند كه قرار است كبوترهايش را پرواز بدهد، تعداد كبوترهاي شركت‌كننده به تساوي معين است و علي‌القاعده از دوازده كبوتر بيشتر نيست.
آغاز مسابقه
پيش از طلوع آفتاب ميهمانان به خانه ميزبان مي‌روند و او در لحظه تاريك روشن، كبوترهاي مهر شده خود را به صورت جوخه پرواز مي‌دهد (هر جوخه مركب از حداكثر شش كبوتر است) ساعت پرواز هريك با مشخصات آنها توسط داور (پيشكسوت) ثبت مي‌شود.علت آن كه كبوترها را باهم پرواز نمي‌دهند آن است كه اگر كبوترها به صورت دسته‌جمعي پرواز كنند (تيپ) به اصطلاح پروازشان سنگين مي‌شود و اوج نمي‌گيرند.بعد از آن كه اولين گروه خوب اوج گرفتند، گروه دوم كبوترها پرواز داده مي‌شوداگر فاصله كم باشد گروه اول به سوي آنها پائين مي‌آيند. بايد در حدي باشد كه پيش از آن كه آنها به پائين بيايند دسته دوم بتواند اوج بگيرد.با طلوع آفتاب و گرمي هوا كبوترها به سوي خنكاي آسمان مي‌روند و به همين جهت ميل به پائين آمدن در آنها پيدا نمي‌شود. اگر كبوتر براي پروازي طولاني آماده نباشد به علت خستگي با سرعت به سوي خانه بازمي‌گردد.
ميهمانان يكي يكي يا دست‌جمعي براي مراقبت از كبوترها و كنترل آنها در صحن خانه يا در روي بام ناظر بر پرواز آنها هستند در صحن خانه قاليچه‌هايي مي‌اندازند كه كبوتربازها روي آن دراز مي‌كشند و مستقيماً بدون آن كه گردنشان خسته شود به آسمان ‌مي‌نگرند.اين مراقبت ضروري است چرا كه پيش مي‌آيد كبوتري كه آمادگي نداشته باشد و كبوترباز به قول خود براي آمادگي وي نحوه دانه خوردن وي را تغيير داده است و او را از آمادگي قبلي دور ساخته پائين مي‌آيد و به علت خستگي و گيجي بر روي بامي يا شيرواني دور و اطراف مي‌نشيند، و پس از مدتي كه حالش جا مي‌آيد به سوي خانه پرواز مي كند و احتمالاً عصر براي خوردن دانه به خانه مي‌آيد. نيز كبوترهايي كه به هر علت خانه خود را گم كنند و به اصطلاح باخت بدهند بر فرض كه مدتي هم در آسمان ديده شده باشند در ميانگين تأثيري نخواهند داشت. اما اگر كبوتري در اين پرواز مورد حمله مرغان شكاري قرار بگيرد. در چنين حالتي ميزان پرواز آن پرنده تا آن ساعت محاسبه مي‌گردد و كم شدن ساعت پرواز او در ميانگين كلي تأثيري نخواهد گذاشت.
پذيرايي از ميهمانان
در تمام مدت ميزبان از ميهمانان خود پذيرايي مي‌كند، ابتدا از صبحانه و چاي آغاز مي‌شود تا هنگام ناهار چاي همچنان به ميهمانان داده مي‌شود بعد از ناهار بساط ميوه خوردن و شربت گسترده مي‌شود ناگفته نگذارم كه در گذشته بساط ترياك هم در كار بود. اما نوشابه‌هاي الكلي كمتر ديده مي‌شد چرا كه اغلب كبوتربازان لااقل پيشكسوتان در اعتقادات ديني خود بسيار پايبند بودند و ديگران نيز اگر از اين كار امتناعي نداشتند به احترام آنها گرد اين كار نمي‌گشتند.
پرواز كبوترها ممكن است به درازا بكشد و معمولاً اگر كبوتربازي، پرندگان خود را همچنان با يك روش و عادت براي چنين مسابقه‌اي آماده كرده باشد بعد از 10 الي 14 ساعت كبوترها يكايك به لانه بازمي‌گردند. پيش مي‌آيد كه كبوتري حتي بيش از شانزده ساعت پرواز كرده باشد، گاهي كبوترباز در روي لانه چراغي روشن مي‌كند و كبوتر در تاريكي شب به مدد راهنمايي چراغ به لانه بازمي‌گردد.
چنين كبوتري را بلافاصله پرهايش را قيچي مي‌كنند و او را از پرواز مجدد بازمي‌دارند. چرا كه به طور قطع پروازهاي بعدي او را به نوعي حالت «صرع» دچار مي‌كند به قول كبوتربازها، «باد دماغش را مي‌گيرد» يا «ناخن بند مي‌كند» در چنين حالتي ناگهان در حال پرواز بر روي زمين سقوط مي‌كند كه اگر هم نميرد، ديگر قادر به پريدن نخواهد بود.
برخي از كبوتربازها مي‌گويند علت سقوط ناخن‌بند كردن است، يعني ناخن‌ پاي حيوان در حين بازي به گوش او گير مي‌كند، اين تعبير نمي‌تواند صحيح باشد و همان باد در دماغ افتادن يا حالت صرع در آنها بيشتر صحت دارد گاهي ديده شده كه كبوتري كه بسيار پرواز كرده حتي روي پشت بام در حال راه رفتن ناگهان نقش بر زمين مي‌شود.
به هر حال داور مسابقه ساعات پرواز هريك را دقيقاً يادداشت مي‌كند و بعد ميانگين اين پروازها را به عنوان ركورد داوطلب ثبت مي‌شود، پس‌فردا در خانه گروبندي ديگر عين اين مراسم اجرا مي شود و روزهاي بعد در خانه گروبندان بعدي.سرانجام ميانگين پروازها با هم مقايسه مي‌گردد و هر گروبندي كه بيشترين ميانگين را داشته باشد برنده آن دوره از گروبندي است،‌ گاهي براي بيشترين پرواز نيز جايزه‌اي در نظر مي‌گيرند و احتمالاً جايزه را دو كبوترباز يكي از نظر بالا بودن ميانگين و يكي براي بيشترين پرواز جايزه مي‌گيرند.
علائم كبوتر خوب
كبوتري كه قادر به پرواز طولاني و بازي كردن زيبا و قدرت ميله كردن (پرواز مستقيم صعودي) داشته باشد و نيز در كوچكي خيلي زود خانه خود را بشناسد و نياز زياد به آفتاب دادن و پر بسته بودن يا قيچي شدن پرها نداشته باشد و به اصطلاح (خوش سو باشد) يك كبوتر به معني واقعي خوب از نظر كبوتر بازهاست كه هر يك از اين ويژگيها نشانه‌هايي در كبوتر نيز دارد.
پرهاي كبوتر هرچه نرم‌تر باشد. دليل بهتر بودن آن است.
شاه پر بلند دليل بهتر پرواز كردن به حساب مي‌آيد ده پر اوليه هر كبوتر را دست پر و ده پر ديگر را (پر حرومي) مي‌گويند چهار پر اول دست پر را شاهپر مي‌خوانند و اولين پر شاهپر كه قاعدتاً حدود يك سانت كوتاهتر از پر دوم است باريك است، و آن را تيزه نام داده‌اند تيزه، هرچه باريكتر باشد پرواز كبوتر بهتر خواهد بود.
وسط سر كبوتر بايد كمي فرورفتگي داشته باشد و اصطلاحاً دو كله باشد.
نوك كبوتر هرچه كوتاهتر باشد بهتر است.
برآمدگي بيني كبوتر (پشت نوك او) دليل خوش‌سويي اوست.
پرهاي دم بايد 12 عدد باشد برخي كبوترها بيش از 12 پر دم دارند اين حسن نيت و نشان از آن است كه از كبوترهاي تزئيتي رگه‌اي دارد.
انحناي پرهاي دوم هرچه كمتر باشد بازي كردن كبوتر بهتر است.
سبكي وزنش نشان از چابكي و توان پرواز صعودي او دارد.
كبوتري كه سخت مي‌نشيند و هنگام نشستن چندين بار بالا و پايين مي‌رود، اين كبوتر در حالت غير پرواز نيز از پله‌ها به سختي پائين مي‌آيد، اصطلاحاً پرزور است، كفتر هرچه پرزورتر باشد پروازش بيشتر خواهد بود.
ارتفاع پرواز از نظر كبوتربازها
كبوتربازها ارتفاعي كه كبوتر مي‌تواند اوج بگيرد به صورت نظري تقسيم‌بندي كرده‌اند و براي هر قسمت عنواني قائل شده‌اند. بدين ترتيب كه اگر يك كبوتر باز از همكارش بپرسد كه مثلاً «كله برنجي» كجاست و او پاسخ دهد در «ميون تو سبك» كبوترباز به تجربه مي‌فهمد كه كبوتر مزبور در چه قسمتي از بالاي خانه پرواز مي‌كند.اين اصطلاحات به ترتيب عبارت است از:
«تنگ بوم» وقتي كه كبوتر كاملاً دور فضاي خانه مي‌گردد و حتي گاهي از سطح بام پائين‌تر پرواز مي‌كند.«روبوم» پرواز كبوتر بالاي فضاي خانه است به طوري كه در تمام لحظات پرواز ديده مي‌شود.
«ميون تو سبك» پروازي است بالاي خانه. كم‌كم رنگها به نظر نمي‌آيد، كبوتر در اين مرحله ميل به بازي كردن و معلق زدن بسيار دارد و اغلب كبوترهاي بلندپرواز وقتي به سوي خانه برمي‌گردند در اين مرحله شروع به بازي كردن و معلق زدن مي‌كنند.اگر كبوترها را به صورت دسته‌جمعي (تيپ)، هوا كنند غالباً بيشتر از اين مرحله اوج نمي‌گيرند برخي از كبوترها در اين مرحله تيپ را رها مي‌كنند و خود به اوج‌گيري مي‌پردازند ولي اغلب از اين جا به سوي خانه مراجعت مي‌كنند.
«ميون تو» هنوز كبوترها كاملاً به پرواز انفرادي نمي‌پردازند تعداد سه چهار كبوتر باهم در اين ارتفاع بسيار ديده مي‌شود، در اين جا تنها مي‌توان بعضي رنگها از جمله كبوتر سياه (زاغ) را از ديگر كبوترها مشخص كرد.
«ميون تو سنگين» كبوتر به اوج رسيده تعدادشان در كنار هم كمتر است، جزئيات رنگ به چشم نمي‌خورد.
«مايه» كبوتر بسيار اوج گرفته به نظر مي‌رسد كه محل پروازش در يك جاي ثابت است و محدوده‌اي را كه قاعدتاً كبوتر دور مي‌زند به نظر بسيار كوچك مي‌آيد.
«ستاره» گاهي ديده مي‌شود و گاهي ديده نمي‌‌شود. در اين مرحله كبوتر قطعاً تنهاست. چراكه قدرت اوج‌گيري همه در يك حد نيست. بسيار به ندرت اتفاق مي‌افتد كه دو يا سه كبوتر در اين ارتفاع باهم باشند.
رنگ كبوترها
رنگ غالب در كبوترهاي اهلي سفيد شيري است، رنگ قهوه‌اي، اخرايي (به قول كبوتر‌بازها گلي) زرد، پوست پيازي حنايي، سياه و سبز در كبوترهاي اهلي ديده مي‌شود، كبوتر با رنگ سبز و قهوه‌اي كمتر ديده مي‌شود. اما كبوتر سياه (زاغ) بيش از سبز و قهوه‌اي است، كبوتربازها دوست دارند كه در ميان كبوترهايي كه پرواز مي‌دهند يك يا دو زاغ وجود داشته باشد كه معرف تيپشان باشد. كبوترهاي رنگي به ويژه كبوتر سبز جنبه تزئيني‌اش بيشتر است.
رنگ اخرايي (گلي) زرد و پيازي كامل و به اصطلاح «مهر» ديده نشده است.
رنگ كبوتري كه نقشش كامل است و خالهاي ناهمرنگ در پرهايش ديده نمي‌شود «مهر» خوانده مي‌شود كبوتربازها مي‌گويند كبوتر نقاش است، بسيار كم اتفاق مي‌افتد كه جوجه‌هاي كبوتر كاملاً از نظر رنگ شبيه پدر و مادرشان باشند.
ولي برخي كبوترها كه كبوتربازها اصرار در حفظ نژادشان داشته‌اند همگي از نظر رنگ يكسان هستند مثل كبوتران «زاغ» كبوتران كله برنجي و كله قرمز.
كبوتربازها به دليل رنگ كبوتر بر آنها اسم مي‌گذارند كه به برخي از اين اسامي اشاره مي‌شود تعداد اين نامها به مراتب بيش از اين‌هاست:
لك دوش (لك توش): كبوتر سفيدي است كه بر پائين‌تر از گردن در يك سوي پشتش يك خال سياه يا گلي داشته باشد.
پس‌گردن‌دار: كبوتر سفيدي است كه پشت گردنش سياه يا گلي باشد.
يك كتي: كبوتر سفيدي است كه پشت يك بالش سياه يا اخرايي يا پيازي باشد.
پشت گلي: كبوتري كه پشت هر دو بالش اخرايي است.
خال زرد: كبوتري كه بر پشتش خالهاي زرد داشته باشد.
تو دم‌دار: كبوتري كه ميان دمش چند پر سياه يا گلي باشد.
دم سياه: كبوتر سفيدي كه همه پرهاي دمش سياه است.
طوقي: كبوتر سفيدي كه دور در دور گردنش سياه يا اخرايي يا زرد يا سبز باشد.
كله گلي: كبوتري كه سرش اخرايي باشد.
كله سياه: كبوتري كه سرش سياه باشد.
خال پيس: كبوتري كه رنگ آن مخلوطي از رنگها باشد.
سرور: كبوتري كه سراسر بدنش را خالهاي زرد و سياه و اخرايي گرفته باشد.
دست پر غلط: كبوتري كه پرهاي اصلي بالش همرنگ با خود او نباشد.
شازده: كبوتري كه دور گردن، پشت بالها و شكمش گلي باشد درست مثل آن كه يك قباي رنگي به تن كرده، چنين كبوتري حتماً بايد دم و سر و بالهايش سفيد باشد.

تير ماه و روزهاي گرو بندي كبوتر بازان

مطالب مشابه :

تير ماه و روزهاي گرو بندي كبوتر بازان

نژادها

تولك رفتن

مسابقه کبوتر پرانی (اطلاعات کلی)

شرایط قابل ذکر در آمادگی کبوتر قبل از مسابقه

تجربه من در اصول جفت كردن، جوجه كشي و تغذيه كبوترهايم

کفتر پاکستانی(بهترین نژاد پرشی)

راههای غریب گیری

ویژگی کبوتر اصیل شمرون

سخن اول