کشف میدان گازی در دریای خزر

کشف بزرگترین میدان گازی جهان در دریای خزر

روز گذشته، وزیر نفت از کشف میدان گازی جدیدی در دریای خزر خبر داد، خبری که چشم جهانیان را به خود خیره کرد. ولی به راستی حجم ذخایر این میدان جدید چه اندازه است که هم‏اکنون ایران را در صدر کشورهای دارنده منابع گاز می‌خوانند؟رستم قاسمی هرچند به دلایل فنی یا سیاسی از اعلام برآورد دقیق حجم ذخایر این اکتشاف بزرگ خودداری و آن را به آینده موکول کرد؛ اما رسانه‌های خارجی نتوانستد سکوت خود را در برابر این واقعه حفظ کنند.هرچند آسوشیتدپرس، بلومبرگ، bbc و cnn از جمله خبرگزاری‌های مطرح جهان بودند که سخنان قاسمی را بازتاب دادند،

شاید در این میان، واکنش رقبای هیدروکربوری ایران در خزر یعنی رسانه‌های آذربایجان و روسیه خواندنی‌تر و البته قابل توجه‌تر باشد.بنابراین گزارش، آذربایجان بیزنس سنتر که از رسانه‌های مطرح اقتصادی در کشور آذربایجان است، با تیتر خاصی به این خبر اشاره کرد و از اعلام کشف بزرگترین میدان گازی جهان در ایران خبر داد.رستم قاسمی در سخنان خود به این نکته اشاره کرده بود که کل ذخایر گازی ایران در دریای خزر، 11 تریلیون متر مکعب است، در حالی که گاز موجود در این میدان تازه کشف شده به تنهایی چند برابر کل ذخایر گازی ایران در خزر است.شاید بتوان به راحتی برآورد کرد، از آنجایی که کل ذخایر گازی ایران ـ بنا بر آخرین گزارش bp ـ 29.6 تریلیون متر مکعب بوده است، ذخایر این میدان جدید قطعا از کل ذخایر قبلی گاز ایران در جنوب و شمال نیز بیشتر است و این یعنی تنها همین کشف اخیر موجودی ذخیره گاز ایران را به بیش از دو برابر افزایش داده است؛ البته ایران با همان موجودی گاز قبل یعنی 29.6 تریلیون متر مکعب نیز دومین کشور دارنده گاز در جهان پس از روسیه بود.اکنون پذیرش برآورد آذربایجانی‌ها از مخزن جدید ایران بعنوان بزرگترین مخزن گازی جهان که تاکنون کشف‏شده، اندکی آسان‏تر می‌شود.

در تحلیل اهمیت اظهارنظر‌های فنی آذربایجانی‌ها درباره ذخایر نفتی و گازی خزر اشاره به این نکته الزامی است که این رقیب هیدرو کربوری ایران و روسیه به دلیل ضعف تکنولوژیک یا فقر کامل تکنولوژیک خود در زمینه نفت و گاز و نداشتن توان رقابت در برابر دو همسایه سابقه‏دار خود در نفت، مطالعات، اکتشافات و برداشت از مخازن هیدرو کربوری خود را کاملا به آمریکایی‌ها واگذار کرده است.از همین روست که غالبا اطلاعات منتشره آذربایجانی‌ها در این زمینه از دقت بالایی برخوردار بوده و برآمده از آخرین تکنولوژهای جهان در زمینه اکتشاف نفت و گاز است و چه بسا که مستشاران آمریکایی در آذربایجان از سال‌ها پیش نیز به وجود چنین میدان بزرگی در آب‌های تحت حاکمیت ایران پی برده و دلیل مناقشات مرزی ایران و آذربایجان در آبهای خزر در سال‌های گذشته نیز بر پایه چنین اطلاعاتی از سوی آنان بوده باشد.گفتنی است، در این میان، یک رسانه اروپایی، میزان ذخایر موجود در این مخزن بزرگ را اعلام کرد. رادیو اروپای آزاد، میزان ذخایر موجود در این مخزن گازی را نزدیک 50 تریلیون فوت مکعب دانست.ذکر این نکته لازم است که بنا بر آخرین گزارش bp، میزان همه ذخایر گاز طبیعی کشور روسیه، 48 تریلیون مترمکعب است و هرچند هنوز ذخایر دقیق موجود در این میدان گازی ایران اعلام نشده، می‌توان این احتمال را داد که ایران پس از برآورد دقیق موجودی میدان جدید گازی خود، جایگاه نخستین دارنده گاز جهان را از روسیه خواهد گرفت.دراین‏باره باید گفت، بیشتر مشکلات دهه گذشته در تعیین نظام حقوقی جدید دریای خزر و تعیین مرز‌های دقیق آب‌های هر یک از کشور‌های جدید‌التأسیس و همچنین ایران و روسیه بر سر برآورد‌ها از موجودی ذخایر هیدروکربوری موجود این دریاچه بزرگ و غنی بوده است

همزمان با کشف حدود 50 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز در دریای خزر احتمال کشف ذخیره 8 میلیارد بشکه‌ای نفت در این مخزن گازی قوت گرفته است ضمن آنکه شرکت ملی نفت مشترک بودن میدان جدید گازی با جمهوری آذربایجان را رد می کند.با گذشت یک دهه از آغاز ساخت فعالیت های اکتشافی ایران و ساخت سکوی نیمه شناور امیرکبیر، ایران در آبهای عمیق دریای خزر یک مخزن با ذخیره 50 تریلیون فوت مکعبی گاز طبیعی کشف کرد. بر اساس اعلام مسئولان شرکت ملی نفت ایران میدان تازه اکتشاف شده گاز طبیعی در آب‌های حاکمیتی ایران در دریای خزر قرار گرفته است و با هیچیک از کشورهای همسایه مشترک نیست. شرکت ملی نفت ایران برای کشف این ذخیره جدید هیدروکربوری تاکنون هفت حلقه چاه اکتشافی در آبهای عمیق دریای خزر حفاری کرده است که در نهایت هشتمین چاه اکتشافی در این حوزه دریایی به کشف یک میدان عظیم گازی ختم شده است. از سوی دیگر با دستور رستم قاسمی وزیر نفت به منظور بررسی بیشتر و تکمیل مطالعات اکتشافی میدان تازه اکتشاف شده گاز طبیعی قرار است با تکمیل چاه اکتشافی یک حلقه چاه توصیفی در این میدان گازی کشف شود. در حال حاضر میزان ذخایر گاز طبیعی کشف شده در بلوک 6 اکتشافی در دریای خزر به طور کامل نهایی نشده است اما مطالعات اولیه نشان می دهد که این میدان گاز طبیعی علاوه بر ذخایر گاز و میعانات گازی دارای ذخایر قابل توجه نفت خام است.

پیگیری از شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد که در این بلوک اکتشافی حدود 8 تا 10 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام وجود دارد که با توجه به ادامه فعالیت های اکتشفی در مورد حجم دقیق ذخایر نفت این بلوک در شرایط فعلی نمی توان اظهار نظر کارشناسی شده‌ای انجام داد. محمد اصولی درباره کشف ذخایر نفت خام در بلوک 6 اکتشافی ایران در دریای خزر گفت: وجود ذخایر نفت خام در این بلوک اکتشافی محتمل است. مدیرعامل شرکت نفت خزر با تایید وجود ذخایر نفت خام در این بلوک اکتشافی، تصریح کرد: در حال حاضر نمی‌توان در خصوص میزان دقیق حجم ذخایر هیدروکربوری و نفت خام این بلوک اکتشافی اظهار نظر کرد. این مقام مسئول با یادآوری اینکه در سال‌های گذشته لرزه نگاری‌های دو بعدی و سه بعدی گسترده ای در محدوده آب های حاکمیتی ایران در دریای خزر انجام شده استف اظهار داشت: با حفاری چاه‌های جدید در این بلوک اکتشافی در آینده حجم دقیق ذخایر گاز طبیعی و نفت خام آن اعلام خواهد شد. وی همچنین درباره احتمال مشترک بودن بلوک اکتشافی ایران در دریای خزر، توضیح داد: مخزن گازی کشف شده به هیچ‌وجه با جمهوری آذربایجان مشترک نیست.

پتانسیل سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری در نفت خزر ساخت این سکوی نیمه شناور امیرکبیر با هدف شروع عملیات حفاری در دریای خزر، از نیمه اول سال 1380 با بودجه اولیه 215 میلیون دلار و 34 میلیارد تومان توسط کنسرسیوم صدرا ایران و gva سوئد آغاز شد. نیمه شناور حفاری امیر کبیر برای استقرار از هشت لنگر که در 4 طرف سکو قرار دارند، استفاده می کند. برای اجرای عملیات لنگر اندازی و پشتیبانی سکو در دریا، پروژه ساخت سه یدک کش کاسپین 1، 2 و 3 پیش بینی شده است. این سکوی حفاری می‌تواند عملیات حفاری را به صورت نیمه شناور تا عمق هزار و 30 متر از سطح آب و تا 6 هزار متری بستر دریا انجام دهد. سکوی ایران البرز حدود 14 هزار تن وزن دارد و 120 نفر روی آن فعالیت خواهند کرد. در نهایت این سازه 15 هزار تنی تابستان سال 1388 با حضور رئیس جمهوری به طور رسمی افتتاح شد و فعالیت اکتشافی امیرکبیر بهمن ماه همان سال در آبهای عمیق خزر آغاز شد. تاکنون برای ساخت سکوی امیر کبیر و شناورهای پشتیبانی آن بیش از 500 میلیون دلار سرمایه گذاری شده است ضمن آنکه کارشناسان از نیاز به سرمایه گذاری حدود 10 میلیارد دلاری برای توسعه ذخایر احتمالی هیدروکربوری ایران در دریای خزر خبر می دهند. قزاقستان پیشتاز برداشت نفت و گاز دریای خزر بر اساس آخرین گزارشهای رسمی میزان برداشت نفت خام سه کشور جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان از منابع هیدروکربوری دریای خزر بالغ بر 2.7 میلیون بشکه در روز است. در سالهای اخیر میزان افزایش برداشت نفت و گاز طبیعی کشورهای حاشیه دریای خزر به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است، به طوریکه در سالهای اخیر بیش از 118 میلیون تن معادل 2.3 میلیون بشکه در روز نفت خام توسط این کشورها برداشت می کنند.

در شرایط فعلی قزاقستان بیشترین میزان بهره برداری و استخراج نفت و گاز را از دریای خزر را در اختیار دارد، پس از قزاقستان، جمهوری آذربایجان روزانه 640 هزار بشکه نفت از دریای خزر برداشت می کند که به زودی این ظرفیت تولید به 800 هزار بشکه در روز افزایش می یابد. میزان تولید نفت ترکمنستان از دریای خزر را 175 هزار بشکه در روز است که پیش بینی می شود این ظرفیت اخیرا به 185 هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند. از سال 1394 میلادی تاکنون حدود 28 شرکت آمریکایی، اروپایی و آسیایی در منابع نفت و گاز با کشورهای حاشیه دریای خزر مشارکت دارند. برآوردهای اولیه غیر رسمی نشان می دهد که ایران از 15 میلیارد بشکه نفت و 11 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی ذخایر هیدروکربوری در دریای خزر برخوردار است، ضمن آنکه مطالعات انجام شده نشان می دهد که عمده ذخایر نفت و گاز ایران در اعماق 500 تا 800 متری زیر بستر دریای خزر جنوبی قرار دارد.

کشف میدان گازی در دریای خزر

مطالب مشابه :

مخزن نفتی ایران در دریا خزر

آشنایی با افتخار صنعت دریایی ایران اسلامی ((سکوی نیمه شناور امیرکبیر))

سهم ایران از نفت و گاز دریای خزر

کشف مرغوب‌ترین نفت جهان توسط ایران

594-حفاری شمال در نکا

سایت نفتی خزر(رودسر) گام بلند اشتغال زایی در شرق گیلان

کشف میدان گازی در دریای خزر

احتمال کشف ذخایر 8 میلیارد بشکه‌ای نفت در خزر

شناسایی 8 ساختار هیدروکربوری با ظرفیت قابل توجه در دریای خزر

اکتشاف نفت در مناطق ایرانی خزر و منابع دیگر کشورها